Osiem rodzajów złego życia i jak ich uniknąć?
pod red. Jacka Zelka
Coraz większą popularnością na półkach księgarń cieszą się książki mówiące o filozofii, religii, czy różnorakich systemach wierzeń bądź myślenia. Szczególnie dotyczy to tych pozycji, które mogą nam pomóc w codziennym życiu lub wyjaśnić dlaczego pewne rzeczy się dzieją, lub dlaczego my sami zachowujemy się w dany sposób. Wśród książek dotyczących przeróżnych sposobów myślenia o rzeczywistości, swoje miejsce znajdują również te związane z religią chrześcijańską. „Osiem rodzajów złego życia i jak ich uniknąć?” to jedna z nich.
Nie jest to z pewnością książka łatwa. To właściwie zbiór tekstu kilku autorów, którzy wspólnymi siłami starają się wytłumaczyć to, co kilkanaście wieków temu opisał Ewagriusz z Pontu, pustelnik, który mówił o grzechach ludzkich, jako o „duchach zła„, które opanowują jego myśli i duszę.
Autorów jest czterech – Szymon Hiżycki OSB i Włodzimierz Zatorski OSB, dwóch benedyktynów, ks. prof. dr hab. Leszek Misiarczyk oraz Gabriel Bunge.
Tytułowe osiem rodzajów złego życia pojawia się właściwie w każdym z tekstów, choć można zauważyć, jak niektóre są bardziej skupione na poszczególnych elementach. Wiąże się to w dużej mierze z tym, że, według Ewagriusza z Pontu, jedne sposoby myślenia prowadzą do drugich i wszystkie te demony są ze sobą powiązane, trudno jest więc mówić o nich całkowicie oddzielnie. Jednakże, w każdym z tekstów jest mocniej od innych zarysowana kwestia jednego z problemów.
Te złe myśli prowadzące nas do grzechu i złego życia to: gastrimagia, czyli obżarstwo; porneia, czyli nieczystość; filargyria, czyli chciwość; orge, czyli gniew lub złość; lype, czyli smutek; kenodoxia, czyli próżna chwała; hyperefania, czyli pycha; i acedia, dla której nie znaleziono tłumaczenia jednoznacznego i w pełni oddającego istotę tej myśli, jednak pojawia się wytłumaczenie jej jako zniechęcenie, czy uprzykrzenie.
Powyższa lista dość łatwo skojarzy się katolikom z siedmioma grzechami głównymi, i w zasadzie słusznie, ale w tym wypadku Ewagriusz z Pontu wszedł dużo głębiej w ludzką psychikę i rozpoznał wszystkie te elementy nie tyle jako czyny same w sobie, ile jako myśli, czy uczucia, które opanowują człowieka i mogą prowadzić go do złych czynów.
W sześciu tekstach Autorzy starają się wyjaśnić w bardziej zrozumiały sposób przekaz Ewagriusza z Pontu. Ten żyjący w IV w jeden z ojców pustyni (pierwszych chrześcijańskich mnichów-pustelników) odnosił swoje rozważania przede wszystkim do życia mnicha, jednakże w „Ośmiu rodzajach złego życia” podjęta została próba rozszerzenia tego tematu również na życie codzienne, w którym każdy poszukujący Czytelnik mógłby się odnaleźć. Nie zawsze jest to w pełni możliwe i często pojawiają się jednak odniesienia do mnisiego życia. Mimo to, wśród opisów, jak działają poszczególne złe duchy i jak doprowadzają człowieka do grzechu, niejednokrotnie znajdziemy odzwierciedlenie uczuć, czy myśli targających ludzką psychiką. Pojawiają się odniesienia do psychologii, czy psychoterapii, a należy pamiętać, że teksty w tej książce tworzone były w oparciu o pisma pustelnika z IV wieku. Można by tu więc wnioskować, że od stuleci bolączki ludzkiej natury są takie same, i były takie same, jeszcze nawet zanim psychiatrzy zdołali ubrać je w swoje słowa. Pod tym względem lektura ta z pewnością będzie ciekawa.
Charakterystyczny układ książki pozwala na dość swobodne przeglądanie jej. Każdy rozdział poprzedzony jest jednym zdaniem z pism Ewagriusza z Pontu, same artykuły Autorów natomiast składają się z krótkich „podrozdziałów”. Czasem jest to zaledwie kilka zdań, krótka definicja lub też opis sytuacji w której z danym demonem możemy się zetknąć, bądź też jak oddziałuje on na nasze myśli. Często pojawiają się też fragmenty zatytułowane „Objawy”, czy „Środki zaradcze”, co odpowiada na zadane w tytule pytanie „…I jak ich uniknąć?”
Oprócz sześciu artykułów dotyczących ośmiu duchów zła, na końcu książki znaleźć można dość obszerny zbiór Apoftegmatów Ojców Pustyni. Apoftegmaty to krótkie opowiadania lub sentencje zawierające budujące przykłady z życia mnichów. Niektóre z nich są właściwie jedynie cytatami, inne mają formę historyjek opisujących konkretną sytuację, w której pustelnik wyraził jakąś błyskotliwą myśl dotyczącą życia duchowego i porad, jak żyć lepiej.
„Osiem rodzajów złego życia, i jak ich uniknąć?” to typ książki, do której sięga się w miarę potrzeby. Nie jest łatwa, nie zawsze udaje się Autorom rzeczywiście przełożyć myśl Ewagriusza na naprawdę przystępny język. Lektura wymaga ogromnego skupienia, otwartości serca i umysłu, żeby dojrzeć w niej to, co może faktycznie dotyczyć naszego życia. Jest to jednak książka, którą warto mieć na półce, nawet jeśli nie wyznaje się wiary chrześcijańskiej, bo mówi ona o ludzkiej psychice, w określonym kontekście religijnym, ale jednak o ludzkiej psychice.
Informacje o książce:
Tytuł: Osiem rodzajów złego życia i jak ich uniknąć?
Tytuł oryginału: Osiem rodzajów złego życia i jak ich uniknąć?
Autor: pod red. Jacka Zelka
ISBN: 9788373549937
Wydawca: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów
Rok: 2018
