Nobliści skandaliści
Sławomir Koper
Sławomir Koper przedstawia życie naszych noblistów jako zwyczajnych ludzi, jakimi byli. Jak każdy człowiek mieli dobre i złe cechy, silne strony, ale i bolączki oraz słabości. Choć pamięta się o nich jako o wielkich ludziach, którzy rozsławili nasz kraj dzięki swoim osiągnięciom, za które uhonorowani zostali Nagrodą Nobla, najbardziej prestiżowym z wyróżnień, to warto poznać ich życie codzienne, gdyż „życie jest jednak bardziej skomplikowane, niż chcieliby autorzy hagiograficznych żywotów – każdy ma bowiem swoje wady, a wielkie zdolności najczęściej idą w parze z trudnym charakterem”.
W książce poznajemy życie Marii Skłodowskiej-Curie, Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej oraz Józefa Rotblata.
Maria Skłodowska-Curie, żyjąca w czasach, gdy kobiety nie miały równych praw z mężczyznami nie mogłaby w Polsce osiągnąć tego, co w Paryżu. We Francji skończyła studia matematyczne i fizyczne. Tam poznała swą wielką miłość – Piotra Curie, ciężko pracowała w laboratorium, by odkryć dwa promieniotwórcze pierwiastki. Za osiągnięcia otrzymała dwa razy Nagrodę Nobla (pierwszy raz z mężem, Piotrem). Praca była jej pasją, której podporządkowała całe swoje życie.
Henryk Sienkiewicz nie miał szczęścia do kobiet. Jego związki kończyły się albo z powodu ingerencji teściów, albo niezgodności małżonków, ale po każdym niepowodzeniu zakochiwał się na nowo.
Pisał dużo, najlepiej pracowało mu się w podróży, dlatego, choć kochał Warszawę, po krótkim pobycie w stolicy, wyjeżdżał z kraju. Wynagrodzenie za publikowane, najczęściej w odcinkach, powieści było marne, a nieuregulowany rynek praw autorskich sprawiał, że cieszące się powodzeniem książki przekładano piracko i wydawano w innych krajach, bez zapłaty pisarzowi.
Władysław Reymont był genialnym samoukiem. Od małego imał się różnych zawodów, zmieniał miejsca zamieszkania i pracę. Od zawsze czytał mnóstwo książek, dzięki temu doskonalił swój warsztat pisarski. Był świetnym obserwatorem rzeczywistości, co znalazło odbicie w jego twórczości. Był doskonałym kronikarzem swojej epoki. Człowiek bardzo towarzyski, uwielbiał dyskusje, podczas których był duszą towarzystwa, „snuł najrozmaitsze opowieści, czasami nie mające nic wspólnego z prawdą”. Zafascynowany ezoteryzmem, do końca życia korzystał i słuchał porad wróżek.
Czesław Miłosz bulwersował całe życie. Jego „biografia (…) jest bardzo skomplikowana, a osobiste i światopoglądowe przemiany noblisty mogą czasem wprawiać w osłupienie”. Przeszedł drogę od lewicującego zwolennika komunizmu, do zagorzałego przeciwnika ustroju w powojennej Polsce, co sprawiło, że wyklęty i krytykowany był zarówno przez władze państwowe, jak i przeciwników socrealizmu. Dla zdobycia uznania i kariery nie wahał się wdzięczyć zarówno do kobiet, jak i mężczyzn. Do kobiet miał słabość całe życie, umiał je czarować i sobie zjednywać.
Lewicowe poglądy miała również Wisława Szymborska, która była członkinią PZPR niemal do końca działania tej partii, a postępowanie jej i jej partnera wobec kolegów nie zawsze było uczciwe. Czasem kariera była ważniejsza niż przyjaźń. Po wielu latach pisała: „jeśli nie chce się w coś wierzyć, to się nie wierzy; jeśli nie chce się czegoś widzieć, to się nie widzi (…) Byłam ofiarą tego strasznego mechanizmu”. Z drugiej strony, wypromowała wielu debiutujących poetów, którzy później zdobyli sławę, m. in. dzięki niej zdobyła popularność Halina Poświatowska.
Ostatni z opisanych w książce noblistów to Józef Rotblat, laureat pokojowej Nagrody Nobla, który współtworzył bombę wodorową, by potem porzucić prace przy projekcie Manhattan i zająć się działaniem na rzecz pokoju na świecie. Pomimo tego, że wyemigrował, do końca życia uważał się za Polaka, „a za najsmaczniejsze danie uważał polską zupę grzybową z suszonych prawdziwków”.
Bardzo lubię książki Sławomira Kopra, historyka i publicysty, który w niezwykle barwny sposób opisuje życie różnych postaci historycznych. Jego opowieści okraszone są ciekawymi niuansami z życia ludzi, niuansami, o których nie przeczyta się w suchych książkach historycznych. Zdobywcy Nagrody Nobla to również zwykli ludzie, prowadzący zwykle życie, choć czasem burzliwe i urozmaicone. Bardzo ciekawe jest poznać zwyczaje, poglądy, codzienną rutynę sławnych ludzi. Przybliża to ich do nas, bo na co dzień myślimy o nich jak o wielkich ludziach, o czym zadecydowała historia, a przecież żyli, kochali, śmiali się, mieli swoje pasje i smutki, jak każdy z nas.
Polecam tę książkę wszystkim, którzy chcą poznać od kuchni życie naszych noblistów, którzy rozsławili nasz kraj na cały świat.
Informacje o książce:
Tytuł: Nobliści skandaliści
Tytuł oryginału: Nobliści skandaliści
Autor: Sławomir Koper
ISBN: 9788366252790
Wydawca: Harde
Rok: 2019
