Motyw ukryty
Bogdan Lach, Katarzyna Bonda
Przed nami niezwykle ciekawy duet — Katarzyna Bonda oraz dr Bogdan Lach. Ona jest najpopularniejszą autorką powieści i dokumentów kryminalnych w Polsce. Ma na swoim koncie szereg książek sprzedających się w milionach egzemplarzy, takich jak: trylogia kryminalna z Hubertem Meyerem („Sprawa Niny Frank”, „Tylko martwi nie kłamią”, „Florystka”), tetralogii z profilarką Saszą Załuską („Pochłaniacz”, „Okularnik”, „Lampiony”, „Czerwony Pająk”). Autorka niedawno rozpoczęła też pisanie nowej serii, której pierwszą częścią jest powieść kryminalna „Miłość leczy rany”. Bonda ma na swoim koncie również dwa dokumenty kryminalne „Polskie morderczynie” oraz „Zbrodnia niedoskonała”. Podczas pisania tej drugiej po raz pierwszy miała przyjemność pracować dr. Lachem, który jest doktorem nauk prawnych, psychologiem śledczym, biegłym sądowym z zakresu psychologii oraz specjalistą w dziedzinie przestępstw związanych z użyciem przemocy. Mężczyzna jest pierwszym w Polsce psychologiem śledczym, który zajął się profilowaniem przestępców. Ma na swoim koncie pod 400 profili psychologicznych i kryminalistycznych nieznanych sprawców. Jest również autorem lub współautorem kilku książek: „Profilowanie kryminalistyczne”, „Dzieciobójczynie” (z Przemysławem Słowińskim) oraz „Zbrodnia niedoskonała” (z Katarzyną Bondą). Jest również autorem kilkudziesięciu artykułów publikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych.
Ta trochę dłuższa notatka o autorach, ma na celu pokazanie Państwu, że do napisania książki „Motyw ukryty” zabrały się dwie osoby, które naprawdę wiedzą co robią oraz są mistrzami w swoim fachu. Widząc już nawet same takie znakomite nazwiska, możemy mieć pewność, że dokument przez nich zaprezentowany jest naprawdę warty przeczytania.
Trzeba też dodać, że „Motyw ukryty” nie jest typową pozycją naukową, choć bazuje na prawdziwych materiałach, aktach spraw oraz badaniach, doświadczeniu i wiedzy dr. Lacha. Autorzy chcieli, aby przekaz był prosty i zrozumiały dla szerokiej grupy odbiorców, aby jak najwięcej osób po nią sięgnęło. Muszę przyznać, że udało im się to znakomicie, mimo ciężkiej i poważnej tematyki, książkę czyta się lekko i szybko. A dodatkowa atrakcja — zagdaka dla czytelnika — pozwala nam, chociaż na chwilę wcielić się w rolę profilera i bazując na podanych informacjach przekonać się, czy mamy zadatki na eksperta psychologii śledczej, może nagle okaże się, że drzemie w nas ukryty talent!
Książką składa się z 12 rozdziałów. W pierwszym zostaje zaserwowana czytelnikowi wspomniana wyżej zagadka, następnie przez kolejne rozdziały autorzy przedstawiają nam kolejne grupy zbrodni. Zaczynamy od zaginięć, następnie mamy rozdział profil wiktymologiczny, dalej niewyjaśnione mechanizmy śmierci, inscenizacje na miejscu zdarzenia, samobójstwa, sprawy niewykryte, opinie behawioralne, czyny seksualne, opinia typologiczna. Rozdział jedenasty to podsumowanie, w którym dr Lach dzieli się z czytelnikami swoim spostrzeżeniami na temat psychologii śledczej oraz mówi kilka słów o swojej długoletniej pracy w tej dziedzinie. Ostatni dwunasty rozdział jest rozwiązaniem zagadki kryminalnej z początku książki. Dokument został wzbogacony również o słowniczek, który wyjaśnia nam dokładnie znaczenie niektórych słów „branżowych”. Dowiedziałam się z niego między innymi, czym są ślady behawioralne.
„Ślady behawioralne — ślady zachowania na miejscach zdarzeń. Mają one charakter dynamiczny. Trudno je uchwycić jedynie na podstawie dokumentacji fotograficznej. Potrzebna jest dokumentacja filmowa. Śladem zachowania jest „to, co jest, lub to, czego nie ma, a być powinno”, np. usunięte ślady krwawe”.
Dodatkowo na końcu książki umieszczono spis wybranych ośrodków świadczących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie na terenie Polski. Każdy z rozdziałów opisujących zbrodnie składa się z kilku konkretnych przypadków oraz komentarza.
Konkretne zbrodnie zostały opisane tak jakby z dwóch stron. Po pierwsze mamy przedstawioną sytuację – pokazane zostało tło historii, jak do danej tragedii doszło, opisane zostały ofiary, pokrótce również ich życie. Następnie do tekstu została dodana analiza profilera, która pokazała, jak on widzi daną sytuację. Bardzo interesujące jest to, że z pozoru tak mało znaczących faktów i symboli, jest on w stanie wyciągnąć głębię, stworzyć na tej podstawie profil sprawcy. W komentarzu zaś znajdziemy między innymi wypunktowane informacje na temat pracy profilera, jak tworzy obraz sprawcy, na co zwraca szczegóły podczas pracy. Dla przykładu – jak bardzo ważne jest to, aby odwiedzić osoby z otoczenia ofiary, zobaczyć jej pokój, poznać miejsce życia. Wszystko to w celu ustalenia jak ofiara żyła i czym się zajmowała. W książce znajdziemy także trochę statystyk, na przykład w formie przejrzystej tabelki, która prezentuje liczbę samobójstw w Polsce. Wiecie, że od 2007 ta liczba podwoiła się?! Przerażające.
W książce Bonda i Lach prowadzą nas krok po kroku przez kolejne etapy poszukiwania sprawców. Pokazują, jak zbierane są dowody, informacje, dane wiktymologiczne oraz jak profiler tam, gdzie z pozoru nic nie ma, znajduje istotne ślady, które pozwalają następnie odnaleźć sprawcę.
W „Motywie ukrytym” znalazłam dokładnie to, czego brakowało mi w recenzowanej niedawno książce „Seryjni mordercy”, czyli bardziej psychologiczne spojrzenie na zbrodniarzy. Poprzednia książka była również bardzo ciekawa, jednak tutaj mam 100% tego, czego szukałam. Z czystym sercem mogę polecić tę pozycję wszystkim! Myślę, że nawet policjantom, śledczym, którzy może do tej pory sceptycznie podchodzili do zawodu profilera, przekonają się oni, że profilowanie jest naprawdę skuteczną metodą pomocy w śledztwie. Natomiast taki przeciętny miłośnik kryminałów jak ja, niezwykle ucieszy się z lektury, gdyż pozna prawdziwe przypadki i prawdziwe sposoby analizy zbrodni.
Informacje o książce:
Tytuł: Motyw ukryty
Tytuł oryginału: Motyw ukryty
Autor: Bogdan Lach, Katarzyna Bonda
ISBN: 9788328714267
Wydawca: Muza
Rok: 2020
