Diety oczami naukowców
Krystyna Monk
Kiedy przeczytałam jeden z początkowych fragmentów książki, w pierwszym odruchu pomyślałam z rozczarowaniem, że pewnie znów będę musiała przebrnąć przez zbiór tanich banałów i napisać niepochlebną recenzję. Ku mojemu zaskoczeniu szybko zmieniłam zdanie, gdy tylko doszłam do pierwszego rozdziału opisującego historię żywienia i odchudzania ludzkości.
Tematyka została potraktowana bardzo kompleksowo. Autorka nie ogranicza się do poszukiwań dowodów na skuteczność diet redukujących masę ciała, ale poszerza perspektywę patrzenia na nasze ciało, uwzględniając wiele czynników decydujących o wyglądzie naszej sylwetki. Wiele jest powiedziane także na temat wpływu naszego sposobu odżywiania na zdrowie i ogólne funkcjonowanie. Aby zachęcić do lektury, przytoczę kilka ciekawostek, które zwróciły moją uwagę, jak np. fakt, że w ludzkim genotypie jest 10 razy więcej genów odpowiedzialnych za przyrost masy ciała niż za jej spadek, że wegetarianie są na ogół inteligentniejsi i sprawniejsi seksualnie od zwolenników mięsa, że zjadając dodatkowe 100 kalorii dziennie możemy przytyć o pół kilo w ciągu miesiąca, lub też że nie warto mówić innym o naszej decyzji przejścia na dietę.
Dla osoby, która od dawna zainteresowana jest tematyką zdrowego żywienia wiele informacji może być oczywistych i mało odkrywczych, jednak jeśli swoją dotychczasową wiedzę opieraliśmy głównie na artykułach publikowanych na popularnych portalach internetowych, to według mnie lektura tej książki może nasze wiadomości w fajny sposób uporządkować i rozwiać wiele wątpliwości lub dylematów wynikających z czytania sprzecznych porad i opinii.
Co prawda ciężko mi było przebrnąć przez wszystkie raporty z badań z obszaru genetyki, jednak zaletą książki jest to, że można swobodnie nawigować po rozdziałach, nie tracąc przy tym na zrozumieniu całości. Niektóre fragmenty można pominąć lub wrócić do nich później. Do najciekawszych wątków mogę z kolei zaliczyć fakty dotyczące tego, co złego jest w tak popularnych ostatnio na naszych stołach łososiach i pstrągach, lub też na ile krowie mleko pomaga w odchudzaniu, a na ile szkodzi naszemu zdrowiu.
Niektóre wątki były powtórzeniem tego, czego wiele osób już od dawna ma świadomość, czyli że najzdrowszą dietą jest dieta różnorodna i zbilansowana, że najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia jest śniadanie, a najbardziej zgubnym dla naszej sylwetki nawykiem jest jedzenie obfitych kolacji, że łatwiej nam zachować niską wagę, jeśli posiłki jemy regularnie i w miłej atmosferze. Nie wszyscy jednak wiedzą, że istnieje obustronny związek między ilością i jakością snu, a wartością wskaźnika BMI – dłuższy sen nie tylko sprzyja zachowaniu szczupłej sylwetki, ale osoby po zrzuceniu zbędnych kilogramów lepiej śpią. Nowością mogą być też informacje o tym, jaki jest związek polityki państwa ze stanem zdrowia jego mieszkańców, na kogo i jak działają przekazy telewizyjne odnośnie jedzenia, lub też czym jest termogeneza poposiłkowa i jaki ma wpływ na nasz metabolizm.
Myślę, że pomoc w rozstrzygnięciu dylematów mogą znaleźć osoby zdezorientowane w sporze między zwolennikami diety Dukana, Atkinsa, wysokobiałkowej i niskotłuszczowej. Co ważne, lektura uświadamia nam, jak wiele uwarunkowań odpowiada za skuteczność danej diety w przypadku konkretnej osoby, oraz że niebagatelne znaczenie ma nie tylko nasza motywacja, ale i wiele innych czynników psychicznych, jak np. pamięć, koncentracja, nastrój, czy nawet tzw. typ osobowości „na diecie”. Nie należy też zapominać o uwarunkowaniach zewnętrznych, związanych m.in. ze stresującym trybem życia i atmosferą w domu.
Ponadto dowiemy się, jak powinny odżywiać się kobiety w ciąży, a jak mężczyźni chcący zachować dobrą jakość swego nasienia, ile szklanek mleka powinny pić dzieci, czy biorąc mniejszy talerz rzeczywiście zjemy mniej, czy jedzenie niskiej jakości może obniżać naszą sprawność intelektualną, jakie są związki otyłości z chorobami somatycznymi (np. cukrzycą, rakiem, ale także ryzykiem zawału i udarami) oraz psychicznymi (np. depresją). Na końcu znajdziemy zaś wykaz diet, których należy się wystrzegać oraz anegdoty związane ze sposobami odchudzania sławnych ludzi.
Prawdziwym niedowiarkom i wątpiącym w rzetelność odkryć amerykańskich naukowców podpowiem, że każdy zainteresowany pogłębieniem tematu Czytelnik może sięgnąć do tekstu źródłowego i samodzielnie przeanalizować, czy warto ufać doniesieniom ze świata nauki.
Muszę niestety wskazać na pewien mankament tej książki. Za jej słaby punkt uważam to, że bardzo ciekawe treści zostały wydane w bardzo nieciekawej formie – moim zdaniem wystarczyłaby odrobina zabawy z programem do graficznej obróbki tekstów, aby czytane artykuły były łatwiej przyswajalne i zachęcały Czytelnika do dłuższych chwil spędzonych z książką. Niewiele też kreatywności wymaga od autora i wydawcy to, aby tekst wzbogacić ilustracją, zdjęciem, czy chociażby prostą grafiką. Szczególnie, że omawiany temat aż prosi się o atrakcyjne przedstawienie danych cytowanych z badań w formie wykresu, tabelki, fotografii tematycznej. Żyjemy przecież w kulturze obrazkowej, pośród natłoku informacji i konkurujących o naszą uwagę produktów, dlatego warto pomyśleć o tym, aby wartościowe treści były podawane w atrakcyjnej formie.
Niemniej jednak jestem pełna podziwu dla pracy włożonej w przygotowanie tego wydania. Widać, że autorka zadała sobie wiele trudu i popisała się zdolnością syntetycznego i zrozumiałego przedstawienia wielu szczegółowych faktów z dziedzin, którymi na dodatek nie zajmuje się zawodowo. Przyznaje, że od wielu lat obcuje z tematyką medyczną, i niewątpliwie za takim wysiłkiem musi stać duża pasja oraz ciekawość poznawcza, ponieważ niełatwe jest poruszanie się w gąszczu specjalistycznych terminów medycznych przy jednoczesnym zrozumieniu ich przesłania i zdolności przedstawienia w przystępny sposób.
Myślę, że książka znajdzie uznanie wśród szerokiego grona Czytelników, nie tylko wśród osób chcących się odchudzić. Szczerze polecam tę pozycję osobom profesjonalnie zajmującym się problematyką zdrowego stylu życia, w szczególności dietetykom i lekarzom. Niewątpliwie skorzystają też z lektury nieprofesjonalni amatorzy zdrowych nawyków żywieniowych.
Informacje o książce:
Tytuł: Diety oczami naukowców
Tytuł oryginału: Diety oczami naukowców
Autor: Krystyna Monk
ISBN: 9788377229866
Wydawca: Novae Res
Rok: 2013
