Byłaś serca biciem
Zbigniew Książek
Zbigniew Książek to artysta, którego dzieła są wszystkim nam dobrze znane. Jako autor tekstów, które trwale wrosły w świadomość polaków, dał się poznać jako twórca wybitny. Właśnie z tego względu, by głębiej spenetrować jego twórczość, postanowiłem sięgnąć po najnowsze wydawnictwo.
„Byłaś serca biciem” to książka na wpół autobiograficzna, na wpół fikcyjna. Opowiada bowiem o zdarzeniach, które dotyczyły autora, o realnych ludziach, jednak – o czym mówi już opis wydawcy – wiele historii zostało przerysowanych, przedstawionych w nieco krzywym zwierciadle. I rzeczywiście, to widać. Nie dlatego, że jawią się niemożliwie, nierealnie, ale trudno uwierzyć, że ktokolwiek mógłby doświadczyć tylu nieprawdopodobnie zabawnych i kuriozalnych sytuacji, tak wielce bawiących i wywołujących realny, głośny śmiech. To wręcz niebywałe, rzadko przeze mnie doświadczane, by książka tak mocno powodowała nie tylko szczery uśmiech, ale niekiedy donośny rechot, wydobywający się w np. w przestrzeni publicznej – m.in. w komunikacji miejskiej. Proszę mi wierzyć, powieść, którą recenzuję, to jedna z tych pozycji, wobec których nie sposób przejść obojętnie, która rozczuli i rozbawi wszystkich, nawet tych, którzy uchodzą za ponurych. Bo Zbigniew Książek niezwykle umiejętnie posługuje się komizmem, zwłaszcza sytuacyjnym.
Precyzyjnie, obrazowo i plastycznie posługuje się słowem, a także umiejętnie wydobywa rozmaite kurioza i groteskowość z różnych sytuacji, ukazując tym tragikomiczność doświadczeń. Przeplata bowiem niebanalny humor z różnymi – większymi lub mniejszymi – tragediami, przedstawia serię następujących po sobie wydarzeń, które, ze względu na własną irracjonalność i osobliwość, najzwyczajniej w świecie bawią. Humor autora jednak – o czym warto wspomnieć – należy do wysublimowanych, realizujących się na płaszczyźnie kontrastu oraz zdolności takiego prowadzenia fabuły, by uwypuklać nieprzewidywalność i groteskowość zdarzeń.
Powieść przeplata w sobie kilka rzeczywistości, kilka obrazów i postaw, które zostały przedstawione w sposób bardzo klarowny i przejrzysty. Mowa przede wszystkim o biednej, szarej, ograniczającej Polsce, ogarniętej PRL-em, w której trudno o dostatnie życie i z której – w pogoni za wyższym poziomem życia – można wyłącznie emigrować w poszukiwaniu pracy. Tak też robi główny bohater, który ostatecznie przedostaje się do Ameryki Północnej, do Chicago, w którym – mimo braku większych manualnych umiejętności – chwyta się każdej szansy zarobku. I tutaj, ku ogromnej uciesze czytelnika, zostaje przedstawiona panorama amerykańskiego społeczeństwa, jego podejścia do pracy i konieczności zarabiania pieniędzy. Wszystko to, cała ta machina i prawa, które ją określają, zostają skontrastowane z polskimi realiami, nie tylko za sprawą dwubiegunowości doświadczeń bohatera, ale przede wszystkim dzięki przeplatającym się obrazom przedstawianej akcji. Na powieść składają się bowiem różne miejsce, czasy i wydarzenia, co nie tylko potęguje wymowę przedstawianego obrazu, ale także rodzi poczucie tajemnicy, co do punktu kulminacyjnego, do którego zmierza akcja utworu.
„Byłaś serca biciem” to nie tylko wyraz tego, co dookoła w przedstawianych realiach – zarówno w biednej Polsce, jak i bogatej Ameryce – ale również szereg obrazów wewnętrznych, prezentujących konkretne, niekiedy wąskie, niedostępne, środowiska oraz intymne, inteligenckie, personalne przemyślenia. To opowieść, w której artyści stanowią integralną cząstkę ukazywanej rzeczywistości, a rozmaite opowiastki oraz zdarzenia, które ich dotyczą, intrygują. Oprócz panoramy towarzystwa twórców niezwykle obrazowo zostaje ukazana postać bohatera, czemu niewątpliwie sprzyjają liczne dyskusje oraz rozważania, które prowadzi – zarówno sam ze sobą, jak i z innymi postaciami. Dotyczą nie tylko postrzegania dziejących się wydarzeń, ale przede wszystkim różnego rodzaju wartości i tematów nadrzędnych, takich jak moralność, miłość, sens życia czy wiara.
Zbigniew Książek napisał książkę, którą czyta się z przyjemnością, która zasysa w świat przedstawiony. Ta autobiograficzna opowieść realizuje się na wielu płaszczyznach, a mimo to zachwyca swą prostotą i klarownością. Bawi i zadziwia, a także intryguje. Dotycząc wielu zjawisk, takich jak emigracja, sztuka, miłość, przeznaczenie, codzienność, kreśli niemało panoram i portretów, przynosząc czytelnikowi garść wniosków i przemyśleń. To pozycja, której niewątpliwie warto poświęcić nieco czasu. W sposób niewymuszony oferuje bowiem mieszankę powagi i humoru, prawdy i… no, właśnie – nam, czytelnikom, pozostaje tylko domniemywać, co zostało przedstawione realnie, a co zostało poddane przerysowaniu, jednak mimo tej niewiedzy, swoistej niepewności, jedno jest pewne: to, czego doświadczył autor, co stanowi kanwę „Byłaś serca biciem„, jawi się jako niezwykłe i ciekawe. Gorąco polecam.
Informacje o książce:
Tytuł: Byłaś serca biciem
Tytuł oryginału: Byłaś serca biciem
Autor: Zbigniew Książek
ISBN: 9788328704749
Wydawca: Muza
Rok: 2016
