Feminizm – antyfeminizm. Kobieta w Kościele
Joanna Petry Mroczkowska
Stanisław Jerzy Lec napisał kiedyś, że „mężczyźni wolą ładne kobiety niż mądre, ponieważ łatwiej przychodzi im patrzenie niż myślenie”. Cóż, z pewnością coś w tym jest. A może nawet i więcej niż zwykłe „coś”, choć warto zaznaczyć, że zasada ta działa czasem także wśród płci przeciwnej… Sorry, ale musiałem. Nie zabijajcie, wybaczcie proszę, wszak wybaczać jest rzeczą boską. A kobiety są przecież boskie, nieprawdaż?
Dość tych grubiańskich uwag, pora przejść do meritum. Książka Joanny Petry Mroczkowskiej „Feminizm-antyfeminizm. Kobieta w Kościele” intryguje już samym tytułem. Na polskim rynku niewiele jest publikacji na temat znaczenia i roli kobiet w przestrzeni Kościoła. Tym bardziej cieszy, że wydawnictwo WAM postanowiło uraczyć czytelników tą oto propozycją, napisaną przez kobietę, co samo w sobie nie należy przecież do zjawisk powszechnych w kręgach katolickich badaczy. A jednak można. Autorka, doktor filologii romańskiej, ceniona eseistka, tłumaczka i krytyk literacki, postanowiła zmierzyć się z tematem, który nie od dziś budzi kontrowersje i dzieli komentatorów. Tymczasem omawiana tu pozycja wcale dzielić nie zamierza.
Autorka postanowiła bowiem spojrzeć krytycznie na dwa skrajne stanowiska – ultratradycjonalizmu i ultrafeminizmu – uznając jedno, jak i drugie za szkodliwe i niekorzystne dla kobiet. Alternatywa skrajnego biologizmu w starciu z absolutnym prymatem kultury nie wyczerpuje według Joanny Petry Mroczkowskiej możliwości podejmowania tematu kobiet w przestrzeni publicznej. Nie chodzi także o próbę rewolucjonizowania dyskursu o kobietach, a raczej o znalezienie drogi między kościelnymi stereotypami a radykalnymi ujęciami świeckich feministek. Czy próba ta się powiodła?
Autorka analizuje liczne przykłady ewolucji w rozumieniu roli kobiety, obecne w tradycji chrześcijaństwa. Swoim zasięgiem obejmuje zarówno starożytne tradycje egzegetyczne – w których roiło się często od postrzegania kobiet jako istot drugiej kategorii – jak i współczesne konteksty, obrazujące powolne zmiany w sposobie rozumienia ich roli w kulturze chrześcijańskiej. Autorka pokazuje jednak, iż pozostaje jeszcze wiele do przepracowania. Demonizowanie bądź też popadanie w drugą skrajność i traktowanie kobiet w sposób przesłodzony wciąż tkwi w mentalności wielu ludzi Kościoła.
Ale to nie jedyne negatywne zjawiska. Bolączką pozostaje także niedocenianie roli kobiety w pełnieniu kościelnych posług – wciąż pojawiają się na przykład trudności w dopuszczaniu kobiet do posługi nadzwyczajnego szafarza komunii, co teoretycznie nie powinno stanowić problemu w świetle obowiązującego obecnie Kodeksu Prawa Kanonicznego. Joanna Petry Mroczkowska analizuje także status zawodowy kobiet-teolożek. Choć dostrzega otwarcie się uczelni teologicznych na kobiety, to jednak zauważalne są dysproporcje w ich zatrudnianiu na stanowiska naukowo-dydaktyczne. Ten wątek bez wątpienia zasługuje na bardziej pogłębione analizy, na które w książce niestety zabrakło miejsca.
Warto sięgnąć po tę pozycję. Napisana przystępnym językiem, pozbawionym specjalistycznego żargonu, skupia się na realnych problemach kobiet i dostarcza materiału do przemyśleń. Zdecydowanie godna polecenia dla środowisk spolaryzowanych, wskazuje bowiem na możliwość takiego ujęcia feminizmu, który godziłby tradycję z nowoczesnością. Oczywiście pozycja Joanny Petry Mroczkowskiej nie wyczerpuje tematu; stanowi raczej inspirację do kształtowania dalszych ujęć w obrębie teologii feministycznej. Jednak nie tylko osoby wierzące znajdują tutaj coś dla siebie – w końcu problem równouprawnienia nie pozostaje kwestią wyłącznie konfesyjną. Dlatego raz jeszcze polecam, tym bardziej, że cena, jak na polskie standardy, bardzo kusząca.
Informacje o książce:
Tytuł: Feminizm – antyfeminizm. Kobieta w Kościele
Tytuł oryginału: Feminizm – antyfeminizm. Kobieta w Kościele
Autor: Joanna Petry Mroczkowska
ISBN: 9788377671016
Wydawca: WAM
Rok: 2012
