Psycho-logika. Skąd biorą się problemy ze zdrowiem psychicznym i jak je zrozumieć
Dean Burnett
Autor we wstępnej części pisze, że chce przekazać „jak współcześnie pojmuje się zdrowie psychiczne i jak wykorzystuje się tę wiedzę do radzenia sobie z jego problemami, a […] duża część owej wiedzy ma związek z funkcjonowaniem mózgu”
Książka napisana jest dla laików, tak, by przeciętny czytelnik, który nie ma wykształcenia medycznego, czy biologicznego mógł zrozumieć pracę mózgu.
Mózg stanowi bardzo złożony narząd, ma ściśle zorganizowaną, uporządkowaną strukturę, wiemy już bardzo dużo o jego anatomii, znamy budowę i sposób funkcjonowania większości neuronów, czyli komórek nerwowych, poznajemy coraz więcej funkcji komórek gleju, podzieliliśmy mózg na określone struktury anatomiczne i funkcjonalne. Mózg jest jednym z najbardziej intensywnie badanych narządów naszego organizmu, a jednak o mechanizmach funkcjonowania i podłożu wielu chorób w dalszym ciągu wiemy bardzo niewiele. Trudno jest badać mózg w trakcie życia człowieka, a po śmierci nie zawsze da się zbadać funkcjonowanie mózgu. Część rzeczy o funkcjonowaniu prawidłowego mózgu wiemy, na część mamy różne teorie, a o innych możemy tylko spekulować, albo nie wiemy nic.
Nie znamy dobrze mechanizmów pracy zdrowego mózgu, a co dopiero mówić o mózgu chorym. Choroby psychiczne od zawsze interesowały badaczy. Gdy choruje wątroba, czy serce, sprawa jest prosta, mamy chory narząd, znamy (najczęściej) mechanizm choroby, natomiast z chorobami psychicznymi już nie jest tak łatwo. Począwszy od postrzegania chorób psychicznych: osoby chore psychicznie często są stygmatyzowane w środowisku, ukrywają swoje dolegliwości, a co za tym idzie, późno, bądź wcale nie otrzymują właściwej pomocy i radzi się im, by poszli na spacer, zamiast się nad sobą użalać. Autor książki sporo o tym pisze, bo to istotna sprawa. Można odwrócić sytuację. Są memy pokazujące traktowanie chorób psychicznych tak jak fizycznych
„memy […] pokazują ludzi z rakiem, którzy słyszą, żeby wzięli się w garść, ludzi duszących się w ataku astmy przekonywanych, że muszą po prostu zmienić swoje nastawienie”. Kwintesencją tego jest stwierdzenie, że „powinniśmy traktować problemy ze zdrowiem psychicznym tak samo jak z fizycznym, bo są równie poważne”.
Dean Burnett, neurobiolog, wykładowca uniwersytetu w Cardiff, opisuje w swojej książce kilka wybranych chorób psychicznych: depresję, zaburzenia lękowe i uzależnienia. Szczegółowo przedstawia definicje tych chorób, rodzaje, przebieg, wspomina o mechanizmach działania leków, a co najważniejsze i może najciekawsze, drobiazgowo opisuje teorie powstawania tych zaburzeń psychicznych oraz wskazuje, które rejony mózgu mogą lub są za nie odpowiedzialne. Teorie bardziej i mniej sprawdzone, czasem są to tylko hipotezy, ale z racji trudności w badaniu mózgu i z powodu skomplikowanej budowy tego narządu nie wiadomo, czy kiedykolwiek będzie możliwe poznanie i całkowite rozpracowanie chorób psychicznych. Pomimo że nauka o budowie i funkcjonowaniu mózgu nie jest łatwa, autorowi udało się skrupulatnie i w bardzo przystępny sposób przedstawić obecny stan wiedzy na temat mózgu i chorób psychicznych.
Autor opisuje również szczegółowo neuroprzekaźniki, czyli substancje wydzielane przez komórki nerwowe, które odpowiadają za funkcjonowanie zdrowego mózgu, a których wydzielanie, bądź działanie jest zaburzone w chorobach psychicznych. Tu wiemy jeszcze mniej. Nie wiemy też do końca, dlaczego działają niektóre leki przeciwdepresyjne, a że ich stosowanie daje efekty, widzimy w codziennym życiu. Nie wiemy, dlaczego niektóre leki działają od razu, inne trzeba brać przez kilka tygodni, by ujawniło się ich działanie na psychikę człowieka. Wszystko to jest niezwykle ciekawe i dużo jeszcze przed badaczami do zrobienia. Zdrowie psychiczne jest niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania człowieka. Depresja, zaburzenia lękowe, czy fobie mogą w ogromnym stopniu zaburzyć normalne życie danej osoby i jej rodziny, więc im lepiej będzie można leczyć choroby psychiczne, tym lepiej jednostka będzie funkcjonować w domu, w pracy, a przede wszystkim, tym lepiej będzie się czuć we własnym ciele.
Dla dopełnienia autor na końcu książki umieścił słowniczek pojęć biologicznych i medycznych związanych z budową, prac i funkcjonowaniem mózgu.
Jak pisze, przyświecała mu myśl przybliżenia problemów psychicznych, pokazania skąd się biorą i jak je leczyć.
„mam nadzieję, że lektura tej książki uświadomiła ci, iż choć wiele spraw związanych ze zdrowiem psychicznym pozostaje niejasnych, mamy do dyspozycji liczne sposoby radzenia sobie z tymi problemami […]”.
Warto więc zwrócić się do specjalisty po pomoc, bo zdrowie psychiczne jest tak samo ważne jak fizyczne, a choroba może przysporzyć dużo bólu i cierpienia.
Książka napisana lekkim językiem, z humorem, przez co trudna wiedza w niej zawarta jest łatwo przyswajalna. Polecam ludziom, którzy chcą zgłębić tajniki funkcjonowania ludzkiego mózgu w zdrowiu i w chorobie.
Informacje o książce:
Tytuł: Psycho-logika. Skąd biorą się problemy ze zdrowiem psychicznym i jak je zrozumieć
Tytuł oryginału: Psycho-logical. Why Mental Health Goes Wrong- and How to Make Sense of It
Autor: Dean Burnett
ISBN: 9788366873285
Wydawca: Insignis
Rok: 2022
