Prawdziwy człowiek. Osobista opowieść o dorastaniu i edukacji w autyzmie
Gunilla Gerland
„Prawdziwy człowiek. Osobista opowieść o dorastaniu i edukacji w autyzmie” autorstwa Gunilli Gerland to książka opisująca przeżycia młodej autorki, która próbuje poradzić sobie z problemami życia codziennego, nie wiedząc o tym, że jest chora na autyzm. Opisy choroby nie mają formy podręcznika, nie jest to również książka popularnonaukowa, która miałaby próbować podejmować ważne tematy, ale powieść bazująca na faktach, z postaciami z krwi i kości, prawdziwymi przemyślenia, wspierana naukowymi dopowiedzeniami i informacjami.
Gunilla Gerland rozpoczyna od opisywania swoich dziwactw, które towarzyszyły jej już w dzieciństwie, np. niechęć do przeżuwania pokarmu. Zabiera nas w podróż po swoim życiu, przestawiając rodzinę: siostrę Kerstin, która lubiła wykorzystywać swoją młodszą siostrę, sadystycznego tatę, który później zostawia całą trójkę, i mamę, która po rozwodzie popada w alkoholizm. Z książki dowiadujemy się, z jakimi problemami w domu, w szkole, w kontaktach z rówieśnikami itd. zmaga się dziecko z autyzmem.
Poznajemy również, z czego one wynikają. Nie są to puste problemy, ale własne doświadczenia autorki, która wskazuje, jak ona postrzegała je kiedyś i jak ocenia je z dzisiejszej perspektywy. Ma to szczególne znaczenie przy kontaktach społecznych, które utrudniała nie tylko indywidualność charakteru i ubioru, ale również oryginalne i niezwykle dosłowne myślenie, w pewien sposób algorytmiczne. Bohaterka miała problem ze wszelkimi metaforami czy wyrażeniami nieprecyzyjnymi, tj. np. kiedy ktoś zapytał ją, czy mogłaby posprzątać pokój, odpowiedziała, że tak, jednak wcale tego nie robiła, ale nie dlatego, że była leniwa, ale z tego powodu, iż w zupełnie inny sposób rozumiała zadane jej pytanie: myślała, że ktoś pyta, czy potrafiłaby to zrobić.
Niezwykle interesującą umiejętnością, która pozwalała głównej bohaterce doskonale radzić sobie z większością szkolnych przedmiotów, jest pamięć fotograficzna. Gunilla potrafiła spojrzeć na coś tylko raz i doskonale to zapamiętać. W ten sposób potrafiła przypominać sobie całe kartki tekstu i czytać w głowie to, co jest na nich napisane. Doskonale radziła sobie również z językami. Już na początku swojej edukacji miała ogromny problem, ponieważ pisała bezbłędnie dyktanda. Nauczycielka podejrzewała, że jej uczennica ściąga, ponieważ była zdecydowanie za dobra. Dla dziecka było to niezwykle ciężkie do pojęcia, zwłaszcza dla dziecka, które miało tak ogromne problemy społeczne. W końcu jednak Gunilla wpadła na pomysł robienia specjalnie paru błędów – wciąż miała najlepsze oceny w klasie, ale nauczycielka była już zadowolona. Ogromny problem miała natomiast z matematyką, a to za sprawą, że nie potrafiła skupić się na kilku rzeczach jednocześnie oraz przewidywać skutków pewnych doświadczeń – brakowało jej wyobraźni: w dzieciństwie, kiedy piłka wpadła pod biurko, a Gunilli udało się to zaobserwować, wiedziała, że piłka jest pod biurkiem, ale nie potrafiła dojść do tego, że inne przedmioty też mogą się pod nie wturlać.
Ucząca zrozumienia i tolerancji książka pokazuje, że nawet osoba, która nie potrafi rozróżniać twarzy i gubi się niemal wszędzie, może samodzielnie poradzić sobie w dorosłym życiu, odnaleźć pracę i lepiej lub gorzej się w niej radzić. Mimo że każdy z nas jest inny, odgrywa jakąś rolę. Gunilla pracowała w przedszkolu i w domu starców. Nadawała się zdecydowanie lepiej do drugiej pracy, jednak wolała pierwszą, jako przedszkolanka lubiła zajmować się tymi dziećmi, które uważano za nieznośne, miała niemal nieskończoną cierpliwość.
Jako, że akcja odgrywa się w Szwecji, a opisywane jest codzienne życie bohaterki, możemy wiele się dowiedzieć o tamtejszym systemie edukacji, poznać tamtejsze problemy, które zazwyczaj różnią się od tych polskich, a bardzo często nigdy byśmy na to nie wpadli, chyba że ktoś kiedyś tam mieszkał i pracował, uczył się, nie tylko pojechał na wakacje.
Tę osobistą opowieść polecam każdemu, bo napisana naprawdę lekkim i prostym językiem jest łatwa w odbiorze i zrozumieniu, a porusza tematy ciężkie. Pozwala wyjść poza nasze schematy myślenia i wskazać, że osoby zaburzone psychicznie również są w stanie sobie poradzić, mimo częstych przeciwności losu i bycia wyśmiewanym za swoją inność.
Informacje o książce:
Tytuł: Prawdziwy człowiek. Osobista opowieść o dorastaniu i edukacji w autyzmie
Tytuł oryginału: En riktig människa
Autor: Gunilla Gerland
ISBN: 9788326434990
Wydawca: Wolters Kluwer
Rok: 2015
