Poza horyzont. Polscy podróżnicy
Joanny Łenyk-Barszcz, Przemysława Barszcz
„Poza horyzont. Polscy podróżnicy” – i niejednokrotnie odkrywcy – chciałoby się dopowiedzieć. Dobrze znamy takie nazwiska jak Marco Polo, Krzysztof Kolumb, czy Vasco da Gama, gdyż wielkie podróże geograficzne zwykle kojarzą się z ojczyznami tych panów. Nazwiska polskich wielkich podróżników już nie są tak oczywiste, choć zasługi dla historii i poznawania świata wielu z nich bynajmniej małe nie były, co na sławę często przełożenia nie miało, ale za to przekłada się na przyjemność z lektury książki Joanny Łenyk-Barszcz i Przemysława Barszcz.
Opowieści o egzotycznych podróżach bohaterów jak Benedykt Polak, Kasper z Poznania, Krzysztof Arciszewski czy Maurycy Beniowski przenoszą czytelnika do czasów i krain współcześnie niemalże nieznanych europejczykom i przez to pociągających, tak więc czytelnik wraz z bohaterami, księżniczkami, zakonnikami i wysłannikami wciela się w rolę podróżnika, przemierza morza, stepy, soczyste wybrzeża, góry i doliny nieregularnych, rozlanych szeroko rzek różnych kontynentów.
Czytelnik nie tylko przebywa krainy geograficzne – każda przedstawiona opowieść przywołuje okoliczności innego okresu historycznego, tak więc „Poza horyzont. Polscy podróżnicy” to poniekąd podróż w czasie i przestrzeni. Styl każdego tekstu odpowiada poszczególnych momentom historycznym, co ułatwia odbiorcy wczuć się w klimat każdej z opowiadanych historii. Opowiadanych – ponieważ styl niejednokrotnie przypomina gawędę, co może się spodobać czytelnikowi lub nie, ale ostatecznie chyba można policzyć to autorom na plus. Ponadto sposób prowadzenia narracji odpowiada nastrojowi napięcia wynikającego z odkrywania, co uprzyjemnia odbiór książki.
Co do kwestii formalnych, wydane można określić jako „ładne” – twarda oprawa, wiele dobrej jakości fotografii, stanowiącej uzupełnienie tekstu, przyjemnie pożółkły papier o raczej niskiej gramaturze sprawia, że całość, choć lekko opasła (352 stron) nie sprawia wrażenia ciężkiej. Na całość składa się 12 rozdziałów, a każdy z nich to historia jednego z wybranych podróżników. Listę otwiera Święctosława – córka Mieszka i Dobrawy, matka „wielkich” wikingów, królowa Szwecji i Danii. Kolejna przedstawiona postać to Jaksa z Miechowa – najprawdopodobniej tożsama z Jaksą z Kopanicy – księciem połabskich Stodoran, który podróżował do Ziemi Świętej. Dalej poznajemy historię Benedykta Polaka i jego podróż do serca Imperium Mongolskiego – Karakorum. Następnie autorzy przywołują tajemniczą postać Kaspra z Poznania – szpiega indyjskiego sułtana i odkrywcy Bazylii. Jako jeden z najważniejszych polskich podróżników figuruje również Michał Boym – poseł cesarza chińskiego, misjonarz w Chinach, orientalista i jeden z pierwszych sinologów w Polsce i w Europie. Rozdział poświęcono również Krzysztofowi Arciszewskiemu – generałowi artylerii, wodza sił holenderskich w Brazylii.
Autorzy przywołali także postać Maurycego Beniowskiego – podróżnika i zesłańca, okrzykniętego przez tubylców „Królem Madagaskaru”. Ostatnie rozdziały dotyczą Józefa Warszewicza – znamienitego botanika i podróżnika, Jana Kubary – etnografa, podróżnika i badacza Oceanii, Benedykta Dybowskiego – polskiego zesłańca – badacza między innymi Kamczatki i Bajkału oraz Juliana Fałata, jednego z najznamienitszych polskich artystów malarzy. Listę z pewnością można by poszerzyć, np. o postać Bartholomäusa Schachmanna – gdańszczanina podróżującego w XVI w. po krajach Bliskiego Wchodu, które zostały upamiętnione w ilustracjach znamienitego albumu. Mimo to, wybór podróżników zdaje się być trafny – pozwolił autorom na przedstawienie różnorodnych historii przypadających na rozmaite okresy historyczne i zasięg terytorialny opisywanych podróży. Na końcu książki zamieszczono bibliografię i źródła ilustracji, co spodoba się ciekawskim czytelnikom.
Podsumowując, książka przyjemna w odbiorze. Tytuł z pewnością przyciągnie uwagę pasjonatów podróży i historii, zawartość jeśli nie zaspokoi ciekawości to raczej będzie ją wzmagać. Niektórych czytelników pewnie zainteresuje fakt, że polscy podróżnicy to również Słowacy, Węgrzy, Żydzi, itd. Słowem udany duet humanistki, kulturoznawcy, filozofa – Joanny Łenyk-Barszcz oraz leśnika i przyrodnika Przemysława Barszcz. Dobra książka na wakacje, a pewnie też na zimowe wieczory.
Informacje o książce:
Tytuł: Poza horyzont. Polscy podróżnicy
Tytuł oryginału: Poza horyzont. Polscy podróżnicy
Autor: Joanna Łenyk-Barszcz, Przemysław Barszcz
ISBN: 9788393584758
Wydawca: Fronda
Rok: 2016
