Ja, Tituba, czarownica z Salem – recenzja książki

Ja Tituba, czarownica z Salem
Maryse Condé

Nie wiem ile w życiu wiedziałam filmów o czarownicach z Salem, ale coś czuję, że było ich całkiem sporo. Pamiętam, że byłam nawet na sztuce opowiadającej o losach kobiet z Salem, ale książka opowiadająca historię czarnoskórej Tituby to naprawdę coś wspaniałego.

Ja, Tituba, czarownica z Salem to książka autorstwa Maryse Condé. Pisarka jest twórcą powieści i sztuk teatralnych. Pracowała w wielu miejscach na świecie, najpierw w roli nauczycielki, a później jako wykładowca uniwersytecki. Jej powieści są nasączone delikatną nutką feminizmu… może, dlatego ją tak lubię?

Ja, Tituba, czarownica z Salem to opowieść o niewolnicy z Barbadosu. Tragiczne dzieje Tituby, rozpoczynają się już od momentu jej narodzin, które były gwałtem na jej matce. Koleje jej losu przeplatane są gorzkimi historiami śmierci jej najbliższych i przedmiotowego traktowania ludzi wartach tyle, co ich kajdany. Proces w Salem to tylko tło do całej książki. Pomimo tytułu proces nie jest jej głównym punktem, tylko jedną z historii życia niewolnicy. Ukazuje on zabobonność i przewrotność ludzi tamtych czasów. Tituba stała się wtedy niewinną ofiarą, która cierpiała mimo wszystko. Kolejne dzieje Tituby, mniemanej czarownicy to całkowita fantazja autorki. Wplata ona w jej życie słodko-gorzki smak, który pozostaje z nią do końca. Kobieta poznaje mężczyzn, których kocha oraz tych, którzy nią gardzą. Jest sprzedawana i pomiatana, a w tym wszystkim stara się odnaleźć i złapać, choćby skrawek życia dla samej siebie.

Choć autorka starała się pisać książkę we właściwych realiach, to nie brak w niej delikatnej nuty pradawnej magii i starych wierzeń zapomnianych już przez dzisiejsze czasy. Tituba nauczona przez starą czarownice, która ją wychowywała imieniem Man Yai, posługuje się mocą przodków i ziół. Całość nadając powieści tajemniczy i jednocześnie fascynujący charakter.

W książce czuć jest siłę kobiety. To, w jaki sposób Tituba walczy i przeciwstawia się losowi. Jest ona napisana prostym językiem, wprowadza w świat nieznany i tajemniczy. Nie ma tu podziału na mężczyzn dobrych i złych, podobnie jak główna bohaterka nie jest osobą krystalicznie czystą i wolną od grzechów. Nadaje to powieści bardzo realny charakter uniwersalny i ponadczasowy.

Polecam książkę choćby po to, aby samemu raz jeszcze dowiedzieć się o procesach i prześladowaniach, tym razem z punktu widzenia tej najbardziej pokrzywdzonej i bezradnej strony, jaką byli niewolnicy.