Podbipięta, czyli co się kryje w nazwiskach
Michał Rusinek
Nazwisko to nasza wizytówka. Dziedziczymy je przez pokolenia. Bywają nazwiska wywołujące uśmiech, a nawet, o zgrozo, głośny śmiech. Są też takie, których się czasem wstydzimy, i choć są w naszej rodzinie od zawsze, to nie raz, nie dwa nachodzi nas chęć ich oficjalnej zmiany. Są bowiem źródłem kpin otoczenia, a kto lubi, gdy się z niego naśmiewają. Tylko czy wówczas bliscy nie obrażą się i nie zerwą z nami kontaktów?
Czy zastanawialiśmy się kiedykolwiek nad znaczeniem naszego nazwiska, nad jego pochodzeniem? Niekiedy odnosi się ono do kraju, z którego się pierwotnie wywodzimy, niekiedy do uprawianego przez odległego przodka zawodu, czy też do imienia ojca bądź matki. Nazwiska wywodzą się też z różnych języków: czeskiego, niemieckiego, żydowskiego. Taki źródłosłów może zachęcać do dalszych poszukiwań, do rozpisania drzewa genealogicznego rodziny i być może zaowocuje nieoczekiwanym odkryciem.
Jak wiadomo, dzieci są i zawsze były ciekawe świata. Lubią rozwiązywać zagadki i bawić się słowami, tworząc czasami oszałamiające inwencją neologizmy. Tak więc od razu widać, że Michał Rusinek, nie od dzisiaj przyjaciel dzieci, a także niestrudzony wywiadowca podążający po bezdrożach literatury i gramatyki, miał wspaniały pomysł na książkę. „Podbipięta, czyli co się kryje w nazwiskach” to pozycja skierowana do młodych czytelników, ale i dorosły jej się nie oprze i przeczyta z zaciekawieniem. Autor przytacza wiele popularnych nazwisk, noszonych przez znane wszystkim osoby ze świata kultury, ale też sporo tych bardzo powszechnych, zajmujących całe strony książki telefonicznej. Są też nietypowe, których znaczenia nigdy byśmy nie odgadli.
Lektura tej książki może być wspaniałą wspólną zabawą, w którą zaangażujemy nasze latorośle. Wymyślamy lub też przytaczamy jakieś znane nam nazwisko i podążamy za jego źródłosłowem. Albo też wymieniamy dowolną rzecz i tworzymy od niej maksymalną ilość nazwisk. Myślę, że to znakomita okazja do nauki przez zabawę, do wytłumaczenia dziecku, że zapożyczamy słowa także z obcych języków. Albo, że w miarę upływu czasu zmienia się znaczenie słów, ich pisownia, a niektóre, podobnie jak uprawiane niegdyś zawody, wychodzą z użycia i z biegiem czasu stają się tak archaiczne, że aż niezrozumiałe dla współczesnych.
Ta książka, jak zresztą każda Michała Rusinka, napisana jest z cudownym, ciepłym poczuciem humoru i z wielką kulturą słowa. Do tego nie można nie wspomnieć o ilustracjach Joanny Rusinek, które od dłuższego czasu są prawdziwym znakiem firmowym książek Pana Michała i z podobnym dowcipem dopełniają ich treść. Przewracając kolejne strony napotykamy feerię kolorów. Czerwone, żółte, zielone tła, a na nich równie barwne postaci, większość w ruchu. Przemykają po kartkach, tańczą, biegną. Panowie z brodami i bez, czasem w śmiesznych okrągłych okularkach. Z dziećmi prowadzonymi za rękę lub wożonymi w wózeczkach. Jedni wytatuowani, inni wystrojeni, naburmuszeni lub uśmiechnięci. Za to pań jak na lekarstwo. Gdzież te parytety?! Zwierząt też nie brakuje: psy, koty, ptaki, konie – do wyboru, do koloru. Jest nawet krowa kręcąca poczciwą krowią mordą. Nie sposób wprost oderwać wzroku.
Wszystko razem i bawi i uczy, zachęca do samodzielnych poszukiwań, do wymyślania własnych dowcipnych albo odkrywczych przykładów. Może też sprowokuje dziecko do głębszego zainteresowania własnym rodowodem, do sięgnięcia po zdjęcia, zamknięte dotąd w rodzinnych albumach, po opowieści babci i dziadka. Bo sposób, w jaki autor prezentuje kolejne nazwiska, w jaki szuka ich początków, wzbudza detektywistyczne ciągoty. A to z kolei prowadzi w krainy rozległe i urozmaicone – w krainę historii, geografii, w różne regiony językowe, narodowościowe. To wędrówka bez końca, wiodąca z jednego punktu do następnego, a także radość odkrywania w tej podróży coraz to nowych, interesujących opowieści.
Informacje o książce:
Tytuł: Podbipięta, czyli co się kryje w nazwiskach
Tytuł oryginału: Podbipięta, czyli co się kryje w nazwiskach
Autor: Michał Rusinek
ISBN: 9788324075843
Wydawca: Znak
Rok: 2022
