Krótka historia prawie wszystkiego
Bill Bryson
„Krótka historia prawie wszystkiego” tytuł ten implikuje kilka następujących faktów. Książka obdarzona tym tytułem ma być krótka. Jak podaje słownik języka polskiego (sjp.pl): „prawie- tyle co: nieomal; w przybliżeniu, blisko”, co oznacza znaczące zbliżenie się do opisu całości naszego uniwersum. Bill Bryson, autor owego bestselleru wydanego w roku 2003, do perfekcji opanował reklamę, godząc w potrzebę współczesnego człowieka do posiadania wiedzy całościowej i zamkniętej, lub chociaż ku temu dążącej. Winna jestem jednak wyjaśnienie tym, których tytuł nieustannie kusi. Książka liczy 602 strony, skupia się jedynie na fizycznej budowie naszego świata i oferuje czytelnikowi więcej pytań niż odpowiedzi. Jednak jeśli to nie odstręcza czytelnika pozycja ta jest godna polecenia.
Jak czytamy na początku książki, założeniem jej autora jest przedstawienie w sposób przystępny (osławiona popularyzacja) osiągnięć nauki w obszarze nauk przyrodniczych na przestrzeni wieków. To co wydaje się najważniejszą jej zaletą to nie to o czym pisze Bryson, ale to jak o tym pisze. Istotą książki jest odpowiedź na pytanie, nie „co wiemy?”, ale „skąd to wiemy?”. Autor proponuje interesujące podejście do nauki, jako materii tworzonej przez konkretne jednostki, których biografia często wyznaczała kolejne odkrycia naukowe. Bliski jest w tym podejściu Kuhnowi podkreślając jak sytuacja danej epoki definiowała dyskurs naukowy i kierunek badań. Książka składa się z sześciu części, w których autor konsekwentnie przemierza drogę od ogółu do szczegółu, by podążając w swym wywodzie od teorii Wielkiego Wybuchu i rozszerzającego się wszechświata odbić się od elementów subatomowych i wpleść je w opowieść o gatunku Homo sapiens. Interesujący w budowie książki jest również procentowy skład tematyczny. Autor chętnie operuje metaforą, w której czas istnienia wszechświata przyrównywany jest do jednej doby, a historia gatunku ludzkiego nie trwa więcej niż 5 sekund. Choć w spisie treści zauważymy, że naszemu gatunkowi Bryson poświęca nieco więcej uwagi to nadal jest to niewielka część tej obszernej książki.
Autor swoją uwagę na gatunku ludzkim skupia w nieco inny sposób. Prezentując w jaki sposób pewne teorie zyskiwały popularność, w jaki ją traciły i jak czynnik ludzki – ambicja, zazdrość czy ignorancja, wpływał na kształtowanie się naszej wiedzy. Jak wspomniałam na początku, książka pozostawia czytelnika z licznymi pytaniami. Choć Bryson opisuje głównie zdarzenia minione to wątpliwości pojawiają się wobec teorii współczesnych. Ich jednostronność czy zwyczajne niedomknięcie zaczynają nas frapować. Nie trudno jest zwątpić w etos naukowca czytając niniejszą publikację, nie trudno też w niego uwierzyć. Książka ma być jednak również kompendium wiedzy w zakresie nauk przyrodniczych i jako taka wydaje się spisywać dość dobrze. Trudno jest jednak jednoznacznie ocenić czy jest ona odpowiednim źródłem informacji dla osób zupełnie niezaznajomionych z tematyką. Z perspektywy czytelnika, który ma za sobą 12 lat kształcenia ogólnego stwierdzić mogę, że książka ma realny walor porządkujący. Treści poruszane w tej publikacji są ciekawym wstępem do poszerzania swojej wiedzy w zakresie nauk przyrodniczych. Pomocną w tym zadaniu może być też bibliografia umieszczona na końcu książki. Książka, choć poparta licznymi danymi, ma charakter zdecydowanie popularny. Jest istotnym elementem kształtowania spójnego obrazu obecnego świata przyrody, jednak nie jest źródłem wiedzy naukowej.
Publikacja osadzona jest dość mocno w kontekście amerykańskim jednak z uwzględnieniem dorobku naukowców starego kontynentu. Dla europocentrycznego czytelnika ciekawa może być taka zmiana perspektywy. Intrygującą kwestią, z którą każdy z czytelników musi rozliczyć się sam, jest pytanie o zmiany globalne spowodowane działalnością człowieka. Autor wydaje się być zwolennikiem poglądu, według którego działalność ludzka, choć szkodliwa dla środowiska, nie jest w stanie zniszczyć planety Ziemi jako źródła życia we wszechświecie. Jaki pogląd przyjmie czytelnik? Jest to kwestia, którą warto rozważyć podczas lektury „Krótkiej historii prawie wszystkiego”. Nie jest to książka krótka, ani obejmująca wszystkie zagadnienia otaczającego nas świata, ale na pewno godna polecenia, jako jedna z tych, które nie pozostawiają człowieka obojętnym.
Informacje o książce:
Tytuł: Krótka historia prawie wszystkiego
Tytuł oryginału: A Short History of Nearly Everything
Autor: Bill Bryson
ISBN: 9788365521279
Wydawca: Zysk i S-ka
Rok: 2006
