Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych.
Bernadetta Darska
Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych to ciekawa książka, jaka pojawiła się na polskim rynku wydawniczym, bo to istne kompendium wiedzy na temat postaci kobiety w powieści kryminalnej przełomu XX i XXI wieku. Nie jest to bynajmniej książka z gatunku kryminału, lecz książka o kryminałach. Takich, w których pierwsze skrzypce gra kreacja bohaterki, zwykle nakreślona z rozmachem i zostawiająca daleko w tyle postaci męskich fajtłapów. Oczywiście, to wniosek raczej generalizujący niźli obiektywny, ale jeśli już mamy, śladem autorki, Bernadetty Darskiej, wystawiać babki na piedestał, to czyńmy to z pełną finezją.
Warto wspomnieć, że autorka ma doktorat z literaturoznawstwa, jest adiunktem w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWM, była redaktor naczelną pisma „Portret” i ma na swoim koncie już kilka książek, głównie o tematyce feministycznej.
No, właśnie feminizm. To słowo chodziło mi po głowie od pierwszej strony Śledztwa i płci. Darska już we wstępie ukierunkowuje czytelnika na takie aspekty analizy tematu, które leżą u gruntu ideologii feministycznej. Cechą rozpoznawczą języka jakim się posługuje jest manifestowanie feministycznych poglądów poprzez przydawanie nazwom zawodów określeń żeńskich. Autorka pisze więc o policjantkach, milicjantce, dziennikarkach, profilerce, detektywkach, prawniczkach, antropolożce czy chemiczce. Cóż, chyba jej zdaniem patolożka sądowa brzmi dostojniej i poważniej niż patolog sądowa.
Abstrahując od tej próby feminizacji języka polskiego należy zauważyć, że istotnie już sam zamysł na tę książkę był niezwykły. Jako fanka kryminałów nigdy nie zastanawiałam się nad determinantami takich, a nie innych kreacji kobiet w kryminałach, które przecież w powieściach tego gatunku, są niezwykle ciekawie konstruowane. Darska poddała gruntownej analizie prawie dwieście powieści, zwróciła uwagę na kwestię renegocjowania ról społecznych, osadzonych jak dotąd w dość sztywnych ramach, stereotypowo określających, co wypada kobiecie, a co mężczyźnie. To niewątpliwie może stanowić podwaliny do dalszej dyskusji na temat zmian społeczno-kulturowych zachodzących na tej płaszczyźnie.
Minusem tej książki, którą w porywach można by nazwać popularnonaukową, jest to, że autorka niekiedy zbyt szczodrze sypie informacjami, analizując postać bohaterki danego kryminału, a których zdradzać się nie powinno komuś, kto jeszcze nie czytał rzeczonej książki. Lecz z drugiej strony, na tym polega analiza. Trzeba coś dokładnie omówić, nim wyciągnie się wnioski.
Reasumując, przy całej naukowości w podejściu do tematu, niekwestionowaną zaletą „Śledztwa i płci” jest przystępny język, jakim autorka operuje. Jasny, zrozumiały, powoduje, że lektura tej ponad sześciuset stronicowej książki mija bardzo szybko i przyjemnie. Będzie ona gratką zarówno dla osób, które szerzej interesują się tematem postaci kobiety w literaturze, jak też dla tych, którzy po prostu kochają kryminały.
Informacje o książce:
Tytuł: Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych
Tytuł oryginału: Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych
Autor: Bernadetta Darska
ISBN: 9788362465859
Wydawca: Oficynka
Rok: 2013
