Polska znana i mniej znana VI
Elżbieta Dzikowska
Elżbietę Dzikowską w Polsce zna chyba każdy Polak, a jeśli nie każdy, to z pewnością większość podróżników i osób w kwiecie wieku, którzy pamiętają ją chociażby z programu „Pieprz i wanilia” nadawanego w ciężkim PRL-u. Elżbieta Dzikowska wraz z mężem Tony Halikiem przemierzyła świat wszerz i wzdłuż, w czasach gdy turystyka na takim poziomie była dobrem absolutnie unikalnym, zarezerwowanym dla bogaczy lub szaleńców. Jej pasja wciąż żyje i widać to teraz w serii Polska znana i mniej znana, gdy opowiada o Polsce.
Podróż zaczynamy w leżącym niedaleko Szczecina Gryfinie, gdzie zachwyca fara pw. Narodzenia NMP, którą ufundował pomorski książę Barnim, a w jej wnętrzu podziwiać możemy renesansową ambonę z 1605 roku czy neogotycki ołtarz główny. Kolejno zajrzymy do kamiennych kościołów w Wełtniu, Gardnie, Sobieradzu, Chwarstnicy, Mielenku Gryfińskim, Bartkowie, Steklnie, Rożnowie, Lubanowie oraz do przepięknego miasta z templariuszami w tle czyli do Bani.
Następnie przejedziemy szlakiem Krzyżackich katedr, zamków i kościołów. Startujemy w katedrze w Chełmży, potem czas na zamek w Świeciu, zamek i kościół św. Anny w Radzyniu Chełmińskim, imponującą twierdzę w Golubiu-Dobrzyniu (którą osobiście widziałam i polecam!), a na koniec zwiedzimy zamek krzyżacki w Toruniu.
Zwiedzając z Elżbietą Dzikowską Wielkopolskę, zajrzymy do Kościelnej Wsi, kościoła garnizonowego oraz katedry św. Mikołaja i kolegiaty w Kaliszu, zamku i kolegiaty w Uniejowie. Ruszając dalej, jedziemy do drewnianego kościoła w Golinie, kościoła św. Mateusza w Myśliborzu, zespołu klasztornego cystersów w Lądzie, rokokowego pałacu w Ciążeniu, drewnianego kościoła św. Leonarda i pięknej późnogotyckiej fary w Słupcy oraz kościoła farnego w Koninie. Kolejne punkty naszej podróży to pałac w Małkowie, klasztor bernardyński w Warcie oraz kościoły w Rossoszycy i Widawie.
Następny etap to zabytki warte naszej uwagi w województwie łódzkim. Elżbieta Dzikowska zabiera nas do pałacu i kościoła w Poddębicach, drewnianego kościoła w Budzynkach i w Kałowie, świątyni w Szadku, drewnianego kościółka i kolegiaty w Łasku. W Łodzi zaglądamy do Białej Fabryki, Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej, fabryki Karola Scheiblera w Księżym Młynie, Manufaktury i pałacu Izraela Poznańskiego. Podróż dookoła Łodzi wiedzie przez Zgierz, drewniane kościoły w Modlnej, w Białej i w Giecznie, kościół w Brzezinach, dwór w Węgrzynowicach i Koluszki.
Kolejnym etapem naszej podróży jest Łowicz z ruinami zamku i przepiękną barokową bazyliką mniejszą pw. Wniebowzięcia NMP oraz muzeum z ciekawymi zbiorami etnograficznymi.
Szczerze przyznam, że kolejny rozdział jest dla mnie zaskoczeniem i najlepszą częścią książki. Elżbieta Dzikowska oprowadzi nas szlakiem Jerzego Nowosielskiego w Warszawie, trafimy więc do dwupoziomowej cerkwi prawosławnej św. Jana Klimaka na Woli, kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego na Jelonkach, kościoła pw. Opatrzności Bożej w Wesołej i kościoła Dominikanów na Służewie. Ten rozdział zawiera liczne, piękne i całostronicowe zdjęcia polichromii Jerzego Nowosielskiego z tych wszystkich miejsc i staje się tym samym unikatowym kilkunastostronicowym albumem sztuki.
Następny przystanek to Otwock i jego malownicze okolice z drewnianymi budynkami w stylu świdermajer, stworzonego przez Michała Elwiro Andriolli. To była dla mnie całkowita nowość! Takich drewnianych budynków z ozdobnymi werandami, willi o funkcji pensjonatów uzdrowiskowych przetrwało w okolicy Otwocka około pięćset. W książce znajdziemy wiele pięknych zdjęć tych willi i pensjonatów. Jeśli chcemy zmiany klimatu Elżbieta Dzikowska proponuje nam wizytę w reprezentacyjnym pałacu w Otwocku Wielkim.
Kolejne rozdziały mówią o historii pałacu Tarłów, opactwie benedyktynów w podkrakowskim Tyńcu oraz o Bochni, z jej kopalnią soli, imponującą kolekcją w Muzeum Motyli i farą św. Mikołaja z barokowym wnętrzem (na zdjęciu w książce wygląda niebiańsko!). Ostatni rozdział prowadzi nas szlakiem małopolskich cystersów. Jedziemy do najdłużej nieprzerwanie działającego zespołu klasztornego cystersów w Szczyrzycu (jeny, taką nazwę miejscowości mógł wymyślić tylko Polak!) oraz klasztoru w Mogile.
Ten album to 350 pięknie ilustrowanych stron z fotografiami przedstawiającymi całe obiekty jak i ich detale, a wszystko wydrukowano na grubym kredowym papierze. Autorka ciekawie opowiada o każdym z obiektów, o ich historii, o założycielach i patronach, współczesnych losach i zarządcach. Współczesne czasy z koronawirusem w tle zmieniły nam optykę i polubiliśmy zwiedzanie Polski bardziej niż w ubiegłych latach. Wierzę, że ten przewodnik może być natchnieniem dokąd pojechać i co zobaczyć w Polsce. Bardzo polecam!
Informacje o książce:
Tytuł: Polska znana i mniej znana VI
Tytuł oryginału: Polska znana i mniej znana VI
Autor: Elżbieta Dzikowska
ISBN: 9788381275934
Wydawca: Bernardinum
Rok: 2021
