Opowieści ze Skraju
Miloš Lazarević
Literatura fantasy jest zdecydowanie jedną z najbardziej popularnych wśród czytelników. Większość osób nie zagłębia się jednak aż tak bardzo w tą tematykę, ocierając się jedynie o czubek góry, na którym to stoją największe i najbardziej popularne nazwiska pisarzy. W rzeczywistości gatunek ten posiada wyjątkowo rozległe podstawy, które wciąż są rozbudowywane przez kolejne próby stworzenia książki wyjątkowej, takiej, która rzuciłaby wszystkich na kolana i ofiarowała autorowi spektakularny sukces na miarę Tolkiena czy Pratchetta. Problem w tym, że jedna dobra książka tonie w milionach przeciętnych czy nawet słabych. Żeby móc powiedzieć kiedyś, że czytało się jakiegoś pisarza i jego dzieło zanim stało się super popularne, trzeba przebrnąć przez prawdziwie nieprzyjemną drogę, jaka jest próbowanie wszystkiego, co się akurat pojawi na rynku. Jedną z nowości są „Opowieści ze Skraju” Miloša Lazarevića. Jaki los spotka tą książkę? Gloria i chwała, czy smutny koniec na zakurzonych półkach bibliotek?
Głównym bohaterem książki jest młody chłopak, który miał nieciekawy start w życiu. Jego matka powraca z nim po wielu latach do domu rodzinnego, nie kwapiąc się do wyjaśnień co też się z nią działo. Chłopak i cała jego rodzina szybko stają się tematem numer jeden wśród lokalnej społeczności, która nie będąc zbyt światłą ostoją cywilizacji, upatruje w tym złego znaku. Matka odmawia chłopcu jakichkolwiek wyjaśnień na temat jego przeszłości, nie zdradzając też niczego na temat jego ojca. Popol, bo tak chłopcu na imię, dowiaduje się jedynie, że jego ojciec wyruszył lata temu na tajemniczą misję, której celu nikt nie zna. Okoliczni mieszkańcy może wcale nie byli tacy zabobonni, bo w końcu ich wizje staja się rzeczywistością i małe miasteczko zostaje napadnięte przez potwory. Oczywistym stało się dla wszystkich, że to przez Popola i jego matkę. Nie mając większego wyboru, uciekają w poszukiwaniu spokoju, jednak rzeczywistość okazuje się dla nich czymś zupełnie odwrotnym.
Pan Lazarević w swoim debiucie, popełnił wszystkie możliwe do popełnienia błędy nowicjusza, nieprzygotowanego do napisania książki z gatunku fantasy. Czytając tego rodzaju książki mam czasem problem ze zrozumieniem, dlaczego ktoś tak łatwo daje się złapać w najbardziej oczywiste pułapki gatunku. Być może autorzy zbyt rozpaleni myślą o napisaniu własnej książki wręcz gotują się w sobie od nadmiaru pomysłów, nie przestudiowawszy z należytą uwagą odpowiedniej ilości książek z tego gatunku. Jak inaczej wyjaśnić tak fatalne pomyłki fabularne jak te popełnione w „Opowieściach ze Skraju”? Autor wykorzystał najbardziej oklepany schemat jaki chyba tylko istnieje, czyli młodego chłopca, pół sierotę, którego przeznaczeniem jest dokonać wielkich czynów. Brzmi znajomo prawda? Zapewne dlatego, że co druga książka i film fantasy opiera się na takim założeniu. W książce Pana Lazarevića brakuje choćby krzty innowacyjności, przez co lektura staje się prawdziwa męką, bez szans na odkupienia win małymi elementami nagłego przebłysku pomysłowości.
Kolejnym koszmarnym błędem autora jest jego brak plastyczności w operowaniu językiem. Czytając jego książkę, miałem wrażenie jakby każde stworzone przez niego zdanie było na siłę wymuszoną próbą podniesienia go do poziomu niemal średniowiecznego języka. Forsowanie zdań zbudowanych zbyt pompatycznie, zbyt przypominających usilną próbę zrobienia z nich niemal poetyckich konstrukcji, działa niestety w odwrotną stronę. Na mojej twarzy miał się zapewne malować uśmiech aprobaty dla stylu autora jednak stało się tak, że był to uśmiech zażenowania. Straszliwie czuć w tym wszystkim, że autor nie do końca wie co robi. Błądzenie jego językowych wygibasów nie przynosi czytelnikowi żadnej przyjemności, bo zamienia całość książki w napuszony zbiór słów, tak jakby autor więcej poświecił im uwagi niż fabule i dobremu przemyśleniu całej historii.
Nie można być zaskoczonym, że debiut jest słaby, nie ma chyba pisarza, który po swojej pierwszej książce stałby się mistrzem tej sztuki. Pan Lazarević ma przed sobą dużo pracy, ale widać w jego książce, że gdzieś w jego głowie swobodnie lata jakaś dzika myśl, która pewnego dnia może w końcu urodzić naprawdę solidny tekst. Nie stanie się tak jednak jeśli autor będzie nadal powielać schematy utarte niemal do granic możliwości w gatunku fantasy. Mam nadzieję, że kubeł zimnej wody wylany na jego głowę, ocuci go na tyle, aby znalazł w sobie jeszcze tyle siły, aby pracować i się nie poddawać.
Informacje o książce:
Tytuł: Opowieści ze Skraju
Tytuł oryginału: Opowieści ze Skraju
Autor: Miloš Lazarević
ISBN: 9788380837454
Wydawca: Novae Res
Rok: 2017
