Teologie Szekspira
Małgorzata Grzegorzewska
„Teologie Szekspira” Małgorzaty Grzegorzewskiej to dogłębna analiza dramatów wielkiego dramatopisarza. Nie jest to łatwa do przyswojenia książka, jednak osoby chcące wejść w świat Szekspira z pewnością dowiedzą się wielu interesujących rzeczy. Dlaczego sięgnęłam po tę książkę? Odpowiedź jest bardzo prosta. Uwielbiam dramaty Szekspira. Jako książki, ale także jako sztuki wystawiane w teatrach. Analiza jego dzieł jest czymś co bardzo mnie ciekawi. Na studiach, a konkretniej na zajęciach z historii teatru, wielokrotnie analizowałam jego dzieła. Zainteresowało mnie, że mam możliwość na spojrzenie kogoś innego. W dodatku wykształconego w tym kierunku.
Małgorzata Grzegorzewska jest profesorem w Instytucie Anglistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się literaturą i kulturą okresu renesansu – głównie dramatem elżbietańskim. Jest szekspirologiem i anglistką.
Autorka podejmuje próbę analizy dzieł Geniusza ze Stratfort. Uważa się, że lektura dzieł dramatopisarza pomaga w zrozumieniu i poznaniu człowieka. Jednak aby nakreślić o czym będzie cała praca Prof. Grzegorzewskiej, przytoczę fragment, którym rozpoczyna sama autorka:
„Kiedy rozpoczynam ze studentami rozmowę o tekście, razem wprawiamy słowa w ruch. Taka rozmowa ma jednak sens tylko wtedy, kiedy wcześniejsza lektura nas samych poruszyła, przeciwstawiła się nam, potrąciła jakąś istotną strunę, wyrwała ze stanu apatii. W przeciwnym wypadku nie warto zaczynać wykładu. Niniejszy tom jest zbiorem szkiców, w których starałam się zebrać refleksje będące pokłosiem moich spotkań z Szekspirem i z odbiorcami jego sztuk. Chciałam wydobyć w nich wątki teologiczne w twórczości angielskiego dramatopisarza. Pamiętałam przy tym, że on sam niezwykle starannie ukrywał swoje poglądy, niewątpliwie świadom kłopotów, jakie mogą wyniknąć z pytania o wiarę, jeśli pytającymi są dociekliwi inkwizytorzy albo śledczy Jej Królewskiej Mości. Dlatego w tej książce czytelnik nie znajdzie odpowiedzi na pytania: czy Szekspir był katolikiem. Czy uznawał sakramenty? Czy używał sceny do walki z reformacyjnym ikonoklazmem. Liczba mnoga w tytule: Teologie Szekspira nie sugeruje, że wiara dramatopisarza była eklektyczna, lecz ma przypominać o złożoności i wielowymiarowości omawianych tekstów.”
Książka zaczyna się wstępem, którego autorem jest Szymon Hiżycki. Mówi on o tym, jak ogromnym pojęciem jest „teologia”. Jego zdaniem jest to „zapis niekończącej się opowieści spotkania ludzkości z absolutem”. To bardzo ważne stwierdzenie, dzięki któremu łatwiej będzie odnosić się do dalszej części pracy M. Grzegorzewskiej. Jak to ujął Szymon Hiżycki literatura ma swój wydźwięk teologiczny. Dzięki niej mamy możliwość zadawania ważnych pytań.
W dalszej części książki toczy się polemika nad pracami Tadeusza Sławka „NICowanie świata” i Jacka Bolewskiego „Objawienie Szekspira”. Pojawiają się kolejne ważne pytania, odnoszące się do dzieł Szekspira, m.in. o rolę metafizyki w jego dziełach i sztukach. Najwięcej czasu prof. Grzegorzewska poświęca jednak na dogłębną analizę „Hamleta”. Nie należy się jednak nastawiać, że książka będzie tylko i wyłącznie analizą dzieł Geniusza ze Stratford. Duża część pracy to także szukanie odpowiedzi na pytania, które zadają bohaterzy. Wszystko oparte jest o pracę badaczy i filozofów. Tak więc znajdziemy tutaj także wiele prac innych autorów. Dzięki temu M. Grzegorzewska daje nam niezbędne narzędzia do analizy. Dzięki tej pozycji czytelnik zainteresowany filozofią czy literaturą bardzo rozszerzy swoje horyzonty mentalne.
Moim zdaniem „Teologie Szekspira” to pozycja obowiązkowa dla wszystkich tych, którzy interesują się dramatem. Książka pozwala na analizę, dzięki której można spojrzeć na jego dzieła całkowicie z innej strony. Poznać go na nowo. Osobiście wiele jego dramatów czytałam. Do niektórych wracałam już kilkukrotnie. Jednak po przeczytaniu pracy prof. Grzegorzewskiej chcę przeczytać je jeszcze raz. Autorka dała mi możliwość analizy jego dzieł całkowicie od innej strony. Warto również wspomnieć, że jest to jednak przede wszystkim praca badawcza. To typowy tekst na studia. Nie jest łatwy w odbiorze, jednak niesie ze sobą bardzo wiele wartości intelektualnych.
Odchodząc od wnętrza książki, chciałabym zwrócić szczególną uwagę także na zachowaną estetykę. Okładka jest tak starannie i oryginalnie wykonana, że trzymając książkę w dłoniach od razu chce się ją czytać. Natomiast cała treść wewnątrz jest szczegółowo opracowana i jest wiele odnośników oraz przypisów, które mogą być bardzo pomocne dla wnikliwego czytelnika. Dawno nie miałam w dłoniach książki, która byłaby wykonana z taką dbałością o szczegóły.
Chciałabym polecić tą książkę każdemu, kto choć trochę interesuje się dramatem, bądź lubuje się w dziełach Szekspira. Z pewnością po przeczytaniu poszerzy on swoją wiedzę. Odradzę ją natomiast tym osobom, które męczą się przy czytaniu typowej pracy badawczej. Jednak dla osób spragnionych wiedzy jest to pozycja obowiązkowa.
Informacje o książce:
Tytuł: Teologie Szekspira
Tytuł oryginału: Teologie Szekspira
Autor: Małgorzata Grzegorzewska
ISBN: 9788373547292
Wydawca: Homini
Rok: 2018
