Nie strach się bać
Lawrence J. Cohen
Myślę, że każdemu rodzicowi chociaż raz zdarzyło się uspokajać dziecko zapewnieniem, że nie ma się czego bać. Sama też kilka razy się na tym złapałam i dopiero po czasie i głębszej analizie dostrzegałam, że zrobiłam coś, co niekoniecznie zostało odebrane tak, jak zakładałam. Wszak intencje miałam dobre – pragnęłam uświadomić własnemu dziecku, że jest bezpieczne, że jestem blisko i nie pozwolę, aby stała mu się krzywda. Zresztą to nawet nie były sprawy w moim odczuciu strachu warte, ale… no właśnie, kluczowe jest tu stwierdzenie „w moim odczuciu”. Bo przecież każdy człowiek może bać się zupełnie innej rzeczy i wszyscy mamy do tego prawo, chociaż jednym powody do strachu innych mogą wydawać się zupełnie irracjonalne. Jedni boją się pająków (w tym ja), dla innych to niezrozumiałe, być może nawet śmieszne. Ktoś inny nigdy nie wziąłby do ręki gryzoni, dla mnie myszy to bardzo fajne stworzonka i nie mam problemu, by ich dotknąć, przenieść, pobawić się. A skoro boimy się my, dorośli, to prawo do strachu mają także dzieci, nawet wtedy, gdy ich powody do strachu są dla nas niezrozumiałe, a ich reakcje nieadekwatne do sytuacji i „skali zagrożenia”. Sztandarowy przykład? Potwory pod łóżkiem – my, rodzice, wiemy, że ich tam nie ma, ale ta świadomość wcale nie umniejsza strachu dziecka, które wierzy, że one tam właśnie się czają. Bagatelizowanie silnego strachu u dzieci wcale ich nie uspokoi, za to może zbudować w nich poczucie, że są ze swoimi lękami same, że nikt ich nie rozumie i nie akceptuje takimi, jakie są. I właśnie o tym jest ta książka.
„Nie strach się bać. Jak możemy wspierać wrażliwe dzieci w mierzeniu się ze światem” to książka, którą powinien przeczytać chyba każdy rodzic – tak, zaryzykuję to stwierdzenie. I to wcale nie dlatego, że jest tam jakaś tajemna wiedza, której znajomość sprawi, że nagle staniemy się rodzicami idealnymi. Ta lektura po prostu skłoni do refleksji nad własnymi reakcjami na strach dzieci, bo te mogą być naprawdę różne. Czytając tę książkę, człowiek jakoś tak z automatu zastanawia się, czy nie bagatelizuje tego tematu, czy nie wyśmiewa – choćby nieświadomie – dziecięcych lęków, czy okazuje należyte wsparcie. No właśnie – zrozumienie, akceptacja i empatia to dla mnie kluczowe kwestie przy tej tematyce.
Dobrze, ale nawet jeśli akceptujemy dziecięce powody do strachu i wcale nie uważamy i – przede wszystkim – nie mówimy dziecku, że nie ma się czego bać, to jak zabrać się do tego wsparcia w taki sposób, żeby było skuteczne i odbywało się z poszanowaniem uczuć młodego człowieka? Podoba mi się sposób z zadaniem pytania: popatrz w moje oczy, czy widzisz w nich strach? To proste pytanie może pomóc, bo dziecko poczuje, że jest bezpieczne, że skoro w oczach bliskiej osoby nie ma strachu, to znaczy, że można odwołać „alarm”. Oczywiście… jeśli tego strachu rzeczywiście tam nie ma.
Dla mnie bardzo istotna podczas lektury była jeszcze jedna kwestia – przenoszenie naszych lęków na dzieci. Zdaję sobie sprawę, że mam z tym problem i staram się z tym walczyć, jak na razie z różnym skutkiem. Brzmi groźnie, prawda? Co z ciebie za matka, skoro przerzucasz na dziecko własne obawy? – aż chciałoby się powiedzieć. Tymczasem na co dzień to wszystko wygląda bardzo niepozornie. „Uważaj”, „Bądź ostrożna” – brzmi znajomo? Pewnie, że na pierwszy rzut oka nie ma w tych słowach nic niewłaściwego, ale jeśli ich nadużywamy, to nieświadomie – i zapewne całkiem niezamierzenie – budujemy w dziecku przekonanie, że świat jest niebezpieczny i na każdym kroku musi się ono pilnować. A to przecież nie jest naszym celem, nim jest raczej zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa i poczucia bezpieczeństwa, ale bez odbierania im przyjemności z wesołej i beztroskiej zabawy i eksplorowania świata. Ta książka pokazuje, że to wszystko da się połączyć.
Informacje o książce:
Tytuł: Nie strach się bać
Tytuł oryginału: The Opposite of Worry. The Playful Parenting Approach to Childbood and Fears
Autor: Lawrence J. Cohen
ISBN: 978836632977
Wydawca: Mamania
Rok: 2020
