Sprawa profesora Chazana
Tomasz P. Terlikowski
Tomasz Terlikowski to jedna z bardziej kontrowersyjnych postaci dzisiejszych mediów. Filozof, dziennikarz i publicysta, specjalizujący się w tematyce religijnej i bioetycznej. Obecnie redaktor naczelny Telewizji Republika. Znany jest z ortodoksyjnych poglądów, umiłowania prowokacji i umiejętności wzbudzania skrajnych emocji wśród odbiorców. Chętnie bierze udział w różnego rodzaju dyskusjach w mediach, twierdząc, że rozmowy z przeciwnikami mogą mu przysporzyć zwolenników jego poglądów. Sprawia wrażenie spokojnego, pewnego siebie, a dodatkowo potrafi przekonywać stosując umiejętnie dobrane, mocne argumenty, co w środowisku uważane jest za jego duży atut. Pojawiają się również jednak pytania o to czy faktycznie chce dyskutować czy tylko nawracać oraz czy pewnymi wypowiedziami dąży do czegoś więcej poza wkładaniem kija w mrowisko dla samej tylko radości z tego faktu, „nawet jeśli to bez sensu” (zainteresowanym polecam artykuł na temat Terlikowskiego w listopadowym wydaniu Press).
Publikacja składa się z trzech części. W pierwszej autor przedstawia sylwetkę Profesora Bogdana Chazana oraz opisuje dość głośną ubiegłoroczną sprawę tzw. „deklaracji wiary”, która stała się początkiem „sprawy Chazana”. Głównym punktem życiorysu lekarza na który zwraca uwagę publicysta jest fakt, iż prof. Chazan nie zawsze był po stronie pro-life. Przekazuje wiele informacji biograficznych oraz wypowiedzi Profesora przybliżających powody różnych decyzji w jego życiu zawodowym. Temat ten jest o tyle istotny, iż można spotkać wiele negatywnych opinii na temat motywacji zawodowej profesora, warto więc spojrzeć na sprawę od innej strony. Terlikowski w bardzo efektowny sposób pokazuje działania pewnych środowisk pro-choice zarzucających dyrektorowi łamanie prawa, choć zarzuty opierały się raczej na manipulacji niż na jakimkolwiek faktycznym wykroczeniu.
Drugim poruszanym w tej części tematem jest sprawa deklaracji wiary- pomysł prof. Wandy Półtawskiej. W dokumencie tym lekarze oraz przedstawiciele innych zawodów medycznych mogli zadeklarować iż wyznawana przez nich wiara ma również wymiar zawodowy oraz etyczny i właśnie normami prawa naturalnego i Bożego chcą się kierować w swojej pracy. Tomasz Terlikowski opisuje genezę dokumentu, przyczyny jego powstania i złożenia jako wotum dziękczynne za kanonizację Jana Pawła II. Bardzo szybko pojawiły się oskarżenia wobec lekarzy, którzy podpisali deklarację, wyolbrzymione „obawy” w rodzaju tych, że wierzący lekarz będzie okłamywał pacjentki na temat stanu zdrowia ich dzieci tylko po to, żeby nie chciały usuwać ciąży albo że skoro lekarze tak cenią wiarę, to niech uczą się leczyć spojrzeniem i modlitwą. Terlikowski przytacza wypowiedzi przedstawicieli obu stron opatrując je ciekawymi komentarzami.
W drugiej części książki Terlikowski przedstawia sprawę Jasia, dziecka, które przyszło na świat z bardzo poważnymi wadami uniemożliwiającymi mu samodzielną egzystencję w dłuższej perspektywie czasowej. Przedstawia sprawę w sposób, w jaki ukazywana była najczęściej w mediach oraz z zupełnie innej strony. Opisuje sytuację rodziców dziecka, ich starania o dziecko, historię kilku poprzednich poronień (zapłodnień dokonywano metodą in vitro) i dramat, który przeżywali po otrzymaniu informacji na temat wad dziecka. To nie jest miejsce na przytaczanie historii w całości, z perspektywy psychologa mogę tylko powiedzieć, że bardzo źle się stało, iż dziecko narodziło się w szpitalu, w którym nie było przyjaznego nastawienia kadry medycznej wobec ciężko chorego dziecka i jego rodziców, brakowało wsparcia psychologicznego i warunków do faktycznego pożegnania się z dzieckiem, co jest bardzo ważnym etapem przeżywania żałoby i radzenia sobie później z powrotem do funkcjonowania. Trudno więc dziwić się traumatycznym przeżyciom rodziców Jasia, jednak problem tkwi raczej w niewłaściwym podejściu do nich a nie (jak przekonują media) w tym, iż dzieci, które nie wyglądają tak jakbyśmy tego chcieli (nie chcę używać dosadniejszych określeń, które czytałam w internecie) nie mogą się narodzić, „bo nie można na nie patrzeć”. Terlikowski zmusza do ponownego zastanowienia się czy zadowolenie i szczęście dorosłych usprawiedliwia zabicie nienarodzonego dziecka, szczególnie niepełnosprawnego.
Kolejnym szeroko poruszanym tematem jest kwestia klauzuli sumienia. W książce znajdziemy przegląd zagadnień ważnych dla tego tematu oraz wiele przykładów wypowiedzi czołowych polityków czy dziennikarzy, którzy przekonują, iż działanie w zgodzie z sumieniem oznacza „nieudzielanie pomocy” pacjentowi. Po raz kolejny wyolbrzymienie i uderzenie w emocje odbiorcy tak, by spowodować niechęć do wolności sumienia, która w sposób niezbywalny należy się każdemu człowiekowi. Sugeruje się bowiem, iż odmowa dokonania aborcji z powołaniem się na klauzulę sumienia to zagrożenie dla pacjenta. „Nieudzielenie pomocy” przecież wprost kojarzy się z sytuacją ratowania życia, w której lekarz powinien zareagować, a nie z sytuacją, w której ma zabijać.
Podsumowując, polecam lekturę „Sprawy prof. Chazana” by zgłębić temat od drugiej strony niż ta pokazywana najczęściej w mediach. Książka nie zawiedzie czytelników lubiących mocne wrażenia, błyskotliwe, cięte riposty Terlikowskiego oraz jego efektowną argumentację. Autor w atrakcyjny sposób przedstawia manipulowanie faktami i emocjami w przestrzeni publicznej. Z drugiej strony znając styl Terlikowskiego, proponuję podchodzić do publikacji dość ostrożnie, zdając sobie sprawę z pewnych przerysowań i wyakcentowań. Tak czy inaczej lekturę zdecydowanie polecam, szczególnie, że pomijając same walory merytoryczne, teksty Terlikowskiego czyta się naprawdę przyjemnie, a książka może być dobrym punktem wyjścia do wyrobienia sobie własnego zdania na temat „sprawy prof. Chazana” czy innych „skandali” nagłaśnianych co jakiś czas przez media jako „tematy zastępcze”.
Informacje o książce:
Tytuł: Sprawa profesora Chazana
Tytuł oryginału: Sprawa profesora Chazana
Autor: Tomasz P. Terlikowski
ISBN: 9788364095535
Wydawca: Fronda
Rok: 2014
