Operacja Muzeum
Agnieszka Sopińska Jaremczak
Powstanie, jakie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku w Warszawie, biorąc pod uwagę jego heroizm, jak również dalekosiężne skutki, jest uznawane za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Budzi ono nadal gorące emocje i jest przedmiotem ciągłej dyskusji poświeconej z jednej strony jego słuszności z drugiej zaś konsekwencji, jakie za sobą pociągnęło. Obecnie, jego pamięć, pomimo wypaczeń i zafałszowań, jakie komunistyczne i postkomunistyczne władze zasiewały wśród społeczeństwa, jest nadal żywa tak w samej Warszawie, jak również w całej Polsce. Jednakże ta zbiorowa świadomość narodowa związana z Powstaniem Warszawskim nie miałaby w tej chwili takiego wymiaru, gdyby nie Muzeum Powstania Warszawskiego.
Muzeum to uznawane za jedną z największych atrakcji stolicy otwarto w sześćdziesiątą rocznicę wybuchu Powstania, jako hołd mieszkańców Warszawy, dla tych, którzy walczyli i ginęli za wolną Polskę w 1944 roku. Nikogo nie dziwią całe rodziny, które przychodzą do dawnej elektrowni tramwajowej, aby poznać historię tak samego Powstania, jak przede wszystkim powstańców i mieszkańców miasta. Muzeum ukazując w nowoczesny i przystępny sposób wydarzenia tamtych dni stawia podwaliny pod tożsamości narodowej Polaków. Jednakże mało, kto zna jego historię powstania i towarzyszące jej fakty.
„Operacja Muzeum” autorstwa Agnieszki Sopińskiej Jaremczak jest próbą opowiedzenia w nietuzinkowy sposób o kulisach powstawania muzeum poświęconego bohaterom Warszawy. Nie jest ona zbiorem historiograficznych dat i faktów, lecz żywym portretem namalowanym słowami osób stojących za jego sukcesem. Dzieło Agnieszki Sopińskiej Jaremczak jest udanym połączeniem narracji autorki tak z wypowiedziami zebranymi od osób zaangażowanych w budowę muzeum jak również fragmentami między innymi wywiadów, które ukazały się w mediach. Na szczególne uznanie zasługuje tutaj sposób opracowania zebranego materiału, który nie przypomina spisanego wywiadu dziennikarskiego, ale żywy, uporządkowany obraz namalowany słowami twórców muzeum.
Agnieszka Sopińskia Jaremczak podzieliła swoją książkę na dziesięć głównych części. Autorka w pierwszej kolejności zarysowuje tło rodzinne związane z osobami zaangażowanymi w budowę muzeum oraz ich „związki” z Powstaniem. W dalszej kolejności możemy odnaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego i w jaki sposób każda z tych osób znalazła się w centrum wydarzeń, które doprowadziły do powstania Muzeum Powstania Warszawskiego. Ponadto możemy pobieżnie prześledzić kolejne kroki budowy i ewolucje pomysłów na to jak ma wyglądać i działać nowo powstająca instytucja. W dalszej części ukazane są przygotowania do otwarcia muzeum oraz wydarzenia, które nastąpiły później. Ostatni rozdział natomiast poświęcony jest wydarzeniom po katastrofie w Smoleńsku, w której zginął prezydent RP Lech Kaczyński – inicjator i opiekun tejże instytucji. Jednakże, co najistotniejsze i wskazujące na walory tej pozycji książkowej, cała ta narracja została opisana przede wszystkim słowami samych twórców sukcesu muzeum. Powoduje to, iż czytelnik staje się częścią historii tych ludzi i tego działa wchodząc w ich przeżycia i sposób odnoszenia się do niego. W ten sposób opisane kulisty powstania tej instytucji zaczynają żyć własnym życiem, a nie tylko pozostawać spisem nazwisk, miejsc i wydarzeń.
Ponadto „Operacja Muzeum” wzbogacona jest w kalendarium wydarzeń związanych z muzeum i jego funkcjonowaniem do 2010 roku, biogramami osób związanych z jego powstaniem, listą nagród i wyróżnień oraz „liczbami”, którymi może się ono pochwalić po 10 latach działalności. Oprócz tego wplecione są w nią zdjęcia tak z okresu samego Powstania, jak również z czasu pracy nad przekształceniem dawnej elektrowni tramwajowej w „największą atrakcję stolicy”.
Podsumowując sposób ukazania Muzeum Powstania Warszawskiego w książce Agnieszki Sopińskiej Jaremczak można powiedzieć cytując słowa Dariusza Gawina:
„Muzeum stało się jednym z istotniejszych elementów IV Rzeczypospolitej. Było to możliwe dzięki zaangażowaniu Lecha Kaczyńskiego, który udowodnił, że w sposób nowoczesny można podchodzić do problemu tożsamości, wspólnoty, pamięci i polityki historycznej”
Natomiast odnosząc się do samej „Operacji Muzeum” można powiedzieć, iż cel autorki, jakim zapewne było przystępne i nietuzinkowe przybliżenie kulisów powstania Muzeum Powstania Warszawskiego został w pełni osiągnięty. Dlatego też pozycja ta powinna przypaść do gustu wszystkim tym, którzy w historii muzeum poszukują ludzi, a nie tylko dat i wydarzeń. Z drugiej zaś strony czytelnicy poszukujący twardych faktów i szczegółowych opisów zdarzeń zapewne będą rozczarowani.
Informacje o książce:
Tytuł: Operacja Muzeum
Tytuł oryginału: Operacja Muzeum
Autor: Agnieszka Sopińska Jaremczak
ISBN: 9788364095412
Wydawca: Fronda
Rok: 2014
