Polska znana i mniej znana V
Elżbieta Dzikowska
„Już kolejny raz odkrywamy razem Polskę, ja i Czytelnicy. Różne regiony, różne zabytki. I teraz się przyznam, że w książce wszystko opisane jest nie z północy na południe, lecz odwrotnie: zaczynamy zatem zwiedzać kraj od Powroźnika. A tak naprawdę – to skąd tylko chcemy, wszędzie jest ciekawie”.
Myślę, że wielu z nas słyszało o Elżbiecie Dzikowskiej. Jest ona historykiem sztuki, reżyserem filmów dokumentalnych. Jej pasją są podróże. Razem z mężem, Tonym Halikiem, nakręciła dla Telewizji Polskiej około 300 filmów z niemal każdego zakątka świata. Znana jest także z popularnego programu telewizyjnego „Pieprz i wanilia”.
Elżbieta Dzikowska napisała również wiele książek. Właśnie ukazała się jej najnowsza publikacja, pod tytułem „Polska znana i mniej znana V”. Jak sugeruje nam tytuł – jest to piąty tom z serii książek podróżniczych o Polsce. Ukazał się on nakładem wydawnictwa Bernardinum. W tym miejscu duże słowa uznania dla wydawnictwa. Czytelnik otrzymuje bowiem piękny, bardzo starannie wydany album. Co ważne, w książce został zamieszczony spis treści, a także indeks nazw geograficznych. Z całą pewnością ułatwi to lekturę i sprawi, że łatwo nam będzie wrócić do konkretnej, interesującej nas miejscowości.
Publikacja ta zawiera także mnóstwo przepięknych ilustracji. Wspaniałe polskie krajobrazy, urzekające budowle, pomniki, rzeźby, dzieła sztuki – z całą pewnością wydanie to zadowoli nawet najbardziej wymagających. Jest to o tyle ważne, że nie czytamy tylko o danych miejscach, obiektach – możemy je zobaczyć, nacieszyć swoje oczy ich pięknem i chociaż przez chwilę poczuć się tak, jakbyśmy właśnie byli tam, gdzie zabrała nas autorka.
Elżbieta Dzikowska proponuje, aby odkrywanie Polski zacząć w Powroźniku. To właśnie tam znajduje się łemkowska cerkiew, która jest najstarsza w całych Karpatach. Jej wnętrze zachwyciło autorkę. Zapewniam, że zachwyci również i Was. Pozwolę sobie jeszcze na krótką uwagę. Otóż Dzikowska nie patrzy tylko oczami. Nie zatrzymuje się na zewnętrznej stronie odwiedzanych miejsc. O każdym nich podaje – naprawdę sporo – informacji historycznych. Pisze także o architekturze, sztuce. Przytacza zasłyszane opowieści, raczy nas ciekawostkami. Dzięki temu patrzymy na dane miejsce, czy rzecz w jeszcze szerszym kontekście. Potrafimy umiejscowić ją w ciągu dziejów, zobaczyć jak była ważna – nie tylko dla całej Polski, ale i konkretnego regionu.
Wraz z autorką odwiedzamy Puszczykowo – niezwykłe miasto Fiedlerów. W Kozłówce skupia się pewien skrót wydarzeń historycznych. Rozdział zatytułowany jest „od hrabiego do robotnika”. Rzeczywiście, najpierw zwiedzamy fantastyczny pałac, przepięknie zdobiony. Wnętrza i wyposażenie są bogate, pełne przepychu. Lekko oszołomieni tym niezwykłym światem przechodzimy do Galerii Sztuki Socrealizmu. Jest to jedyna tego typu galeria w Polsce. Z pomników patrzą na nas poważnym wzrokiem komunistyczni towarzysze – Lenin, Stalin, Bierut. Chciałoby się rzec – dobrze, że obecnie są tylko eksponatami w tym oryginalnym miejscu.
Kolejno podróżujemy do Bronocic i Racławic, nieodmiennie związanych z Tadeuszem Kościuszko i Bartoszem Głowackim. Zanim wyruszymy dalej – na Mazowsze – oglądamy kolejne przepiękne kościoły. Nasuwa mi się w tym miejscu pewna refleksja. Otóż w książce Elżbiety Dzikowskiej jest bardzo dużo obiektów sakralnych – przeważnie katolickich świątyń, ale są także cerkwie czy zbory protestanckie. Uświadamiamy sobie, jak mocno chrześcijaństwo jest związane z polską ziemią. Jest to nasze dziedzictwo, fundament, na którym budowali nasi przodkowie. Nie zapominajmy o tym.
Mazowsze autorce kojarzy się z Fryderykiem Chopinem. W Guzowie oglądamy „imponujący” pałac Sobańskich. Miejscowość kupił Feliks Sobański, który hrabiostwo uzyskał od papieża Leona XIII. Zmienne były dzieje samego pałacu. Został bardzo zniszczony podczas obydwu wojen światowych. W 1939 roku właśnie w tym pałacu Hitler podpisał rozkaz o ostatecznym zdobyciu Warszawy. Po wojnie majątek został znacjonalizowany. Sobańscy jednak odkupili pałac w 1966 roku. Obecnie (2018 rok) zbliża się do końca jego remont.
Znowu kościoły – powie ktoś. „Kościoły raczej zapomniane” to świątynie na styku województw mazowieckiego i łódzkiego. Następnie wędrówka biegnie „tropem zamków krzyżackich i kościołów gotyckich” (zatrzymujemy się m.in. na polach Grunwaldu), przez Warmię i Frombork na Pomorze. Piąty tom „Polski znanej i mniej znanej” kończy się u Wedlów w Tucznie.
Reasumując, książka ta prowadzi czytelnika po naszej Ojczyźnie. Autorka potrafi odkrywać jej piękno – nawet w miejscach mniej oczywistych – i dzieli się swoimi spostrzeżeniami z nami. Pozycja dla miłośników literatury podróżniczej oraz tych, którzy chcą razem z Elżbietą Dzikowską odkrywać piękne zakątki naszego kraju.
Informacje o książce:
Tytuł: Polska znana i mniej znana V
Tytuł oryginału: Polska znana i mniej znana V
Autor: Elżbieta Dzikowska
ISBN: 9788381273091
Wydawca: Bernardinum
Rok: 2019
