Ogród Afrodyty
Ewa Stachniak
Ogród Afrodyty to historia Zofii Potockiej, kobiety, która była ostatnią Afrodytą. Właściwie historia unika jej dyskretnie, co więcej, obchodzi opłotkami jej życie. Dlaczego? Cóż, widać nie pasowała do ówczesnego, patriotycznego wizerunku. Dzięki Ewie Stachniak, która z wielka pasją i oddaniem poświęciła jej postaci wiele miesięcy, badając pozostałe po jej istnieniu listy i pamiętniki, wspomnienia innych oraz obrazy… otrzymujemy obraz tej, którą zwano kokietą i boginią zarazem.
Zofia Potocka, kobieta, ale najpierw dziewczynka, której pierwszy, niefortunny związek miłosny, przyniósł rodzinie tylko wstyd, bardzo szybko musiała się nauczyć, iż życie od kobiety na przełomie XVIII i XIX wieku, wymaga przede wszystkim sprytu i dyplomacji. Czy rzeczywiście była córką handlarza bydłem, niewolnicą sułtana, kobietą spokrewnioną z książęcym rodem, a może raczej prostą dziewczyną z ludu, która awansowała do rangi polskiej arystokratki? Zofia Potocka, nazywana pieszczotliwie „Dudu”, jest wyjątkiem potwierdzającym regułę, która mówi, że każda kobieta ma wiele twarzy i w zależności od sytuacji ukazuje swoje ulubione oblicze. Nic więc dziwnego, że uroda, wdzięk i inteligencja stały się ważnymi atutami ślicznej Greczynki, a wśród jej adoratorów znalazły się takie znakomitości jak cesarz Austrii Józef II i Stanisław August Poniatowski.
Powieść Ewy Stachniak nie jest romansidłem epatującym niesmaczną erotyką. Ewa Stachniak przedstawia losy Zofii, gdy ta jest już schorowaną kobietą oczekującą śmierci. „Ogród Afrodyty” to opowieść o kobiecie, która walczyła o swoje miejsce w świecie. Nie zgodziła się na przypisany jej los, a przecież silne podziały społeczne determinowały życie ówczesnej Europy. Wymaga specyficznej edukacji – nauczenia się tego, w jaki sposób kierować mężczyznami, a za ich plecami w rzeczywistości dowodzić swoim istnieniem. Jak kłamać, flirtować, a jednocześnie żyć w pełni siebie, szczególnie wtedy, gdy nadano ci imię oznaczające „mądrość”. Jak żyć z piętnem kobiety lekkich obyczajów, jak uwodzić, bo przecież kobieta bez męża nic nie znaczy, jak żyć dalej gdy jednego dnia traci życie troje dzieci, aż w końcu jak umierać… z godnością.
To ona – jest najważniejsza. Jaśnieje w tej powieści jak gwiazda i choć już wiemy, że umiera, iż wszystko jest wyłącznie retrospekcją, to nie można się oprzeć wrażenia, że cofamy się stopniowo w czasie. Do świata króla Stanisława Augusta, a jeszcze wcześniej nad ciepły, fascynująco zabobonny basen Morza Śródziemnego, gdzie wszystko się zaczęło, i co zawsze tkwiło gdzieś w głębi duszy Zofii.
Powieść fascynuje od pierwszych stron. Tak niepodobna do ckliwych opowieści o kobiecie i jej życiu. Pełna jest wszelkich aspektów kobiecości, pozbawiona wstydu, a jednocześnie nie wulgarna. Cudownie omieciona czarem, trochę przykurzonym, epoki, która minęła. W której kobieta była otaczana czcią, choć często musiała o nią walczyć. Zofia Potocka z domu Glavani, zmarła w Berlinie 12 listopada 1822 roku. La Belle Phanariote, jak ją nazywano, pozostawiła po sobie dwie córki i czterech synów. Tego, jak potoczyły się dalsze losy Zofii, w jaki sposób została hrabiną Potocką, jaką była matką dla swoich dzieci, dowiemy się, kiedy sięgniemy po tę pasjonującą powieść.
Hrabina uważała, że zawsze miała szczęście do mężczyzn. Ale czy na pewno? Jeśli tak rzeczywiście było, to dlaczego nawiązywała nowe romanse i szukała zaspokojenia swoich potrzeb w ramionach kolejnych mężczyzn?
Po lekturze tej książki można zadać sobie pytanie, czy Zofia Potocka była szczęśliwą kobietą? Moim zdaniem, odpowiedzi będzie tyle, ilu czytelników. Powieść jest bogata w treści nie tylko historyczne, ale pokazuje, jak ludzie, bez względu na czasy, potrzebują miłości i w jaki sposób jej poszukują, czasem za wszelką cenę.
Informacje o książce
Tytuł: Ogród Afrodyty
Tytuł oryginału: Ogród Afrodyty
Autor: Ewa Stachniak
ISBN: 9788324701704
Wydawca: Świat Książki
Rok: 2007