Siła woli. Wykorzystaj samokontrolę i osiągaj więcej! – Kelly McGonigal

Kelly McGonigal jest psychologiem zdrowia, wykłada na Uniwersytecie Stanforda. Znana jest ze swojej pracy na rzecz popularyzowania i aplikowania wyników badań naukowych do codziennego życia. Zajmuje się m.in. kwestiami wzmacniania woli, medytacją, strategiami radzenia sobie ze stresem, w tym rolą mindfullness oraz samowspółczucia.

Książka jest zapisem kursu prowadzonego przez autorkę na uniwersytecie w ramach otwartych zajęć. Zawiera najciekawsze badania i ćwiczenia praktyczne wykorzystywane przez nią oraz opisy przypadków wykorzystania ich w życiu przez kursantów, co zdecydowanie uatrakcyjnia lekturę.

Publikacja składa się z 10 rozdziałów, każdy z nich odpowiada jednemu wykładowi. Autorka proponuje by, podobnie jak kursanci uczestniczący w wykładach co tydzień, czytelnicy robili przerwy po każdym rozdziale, by zaobserwować różne zjawiska oraz przećwiczyć proponowane strategie radzenia sobie. McGonigal zachęca do przyjęcia postawy badacza-eksperymentatora obserwującego rzeczywistość oraz testującego w praktyce podawane przez nią teorie, a nie biernie przyjmującego wiedzę. Dzięki temu możliwe jest znalezienie najlepszych dla konkretnej osoby sposobów radzenia sobie, nie ma bowiem oczywiście jednej strategii działającej dla każdego człowieka i w każdej sytuacji.

W pierwszym rozdziale możemy się przyjrzeć czym tak naprawdę jest siła woli. Autorka przedstawia ją jako złożoną z trzech sił: „chcę”, „nie chcę” i „pragnę”. Oczywiście nie chodzi o żadne siły magiczne pochodzące z ośrodków energetycznych, żądne wibracje, energie kosmiczne czy inne niesamowitości Siła „Chcę” to po prostu zdolność do robienia tego, co jest dla nas ważne, a co jednak często odkładamy to na później. „Nie chcę” to wszelkiego rodzaju pokusy, których wolelibyśmy uniknąć, natomiast „pragnę” to nasze długoterminowe cele i dążenia, a więc podstawa naszej motywacji. McGonigal w równie zwięzły, obrazowy i niepozbawiony humoru sposób wyjaśnia ich ewolucyjne przyczyny i istotne z tego punktu widzenia zasady działania ludzkiego mózgu. Dla zainteresowanych dołączona jest bogata bibliografia, natomiast myślę, że przedstawiona wiedza zupełnie wystarczy przeciętnemu czytelnikowi dla zrozumienia niezbędnych podstaw.

Jedną z najważniejszych kwestii dla siły woli jest samoświadomość, ponieważ pierwszym krokiem do sprawowania kontroli jest właśnie świadomość tego, co się w nas dzieje. Neurolodzy odkryli bardzo prosta metodę zwiększania objętości istoty szarej w mózgu, którą jest medytacja. Brzmi przerażająco? Masz przed oczami mnichów w mało wygodnych pozycjach, z uniesionymi rękami i myślisz „nieeee, to nie dla mnie!”? A co jeśli okaże się, że wspomniani neurolodzy udowodnili, że wystarczy 5 minut (!) dziennie, by wzmocnić mózg w takich procesach jak uważność, koncentracja, samoświadomość, zarządzanie stresem czy panowanie nad impulsami? To bardzo proste ćwiczenie, które możesz wykonać w dowolnym w miarę spokojnym miejscu, w kolejce do lekarza czy nawet, przy odrobinie szczęścia, w autobusie. Nie będę zdradzać szczegółów, zapraszam do publikacji.

Kolejne rozdziały ukazują znaczenie snu i aktywności fizycznej dla wzmacniania siły woli. Autorka pokazuje w jaki sposób radzić sobie gdy jesteśmy w sytuacji, w której nie mamy możliwości regularnego snu po 7-9 godzin dziennie oraz dlaczego większość naszych postanowień o zwiększaniu wysiłku nie wypala w zderzeniu z rzeczywistością.

W książce znajdziemy mnóstwo ciekawych zjawisk zaobserwowanych przez psychologów, które wpływają na nasze funkcjonowanie i często sabotują zamierzone cele. Przykładowo, badania pokazują, że jeżeli zapytamy kogoś, kto wykonał jakiś znaczący krok w kierunku swojego celu (takiego jak trening, nauka czy oszczędzanie) jak ocenia swoje postępy, zwiększy się prawdopodobieństwo, że bardzo szybko zrobi coś, co stoi w zupełnej sprzeczności z tym celem! Na przykład zrezygnuje z nauki danego wieczoru mimo planu, wyda pieniądze na coś niepotrzebnego itp., słowem – osiądzie na laurach. Wystarczy natomiast zamiast tego zapytać o ocenę zaangażowania w osiąganie celu i pokusa taka z dużym prawdopodobieństwem nie wystąpi. Dlaczego? Druga sytuacja skłania raczej do myślenia o motywach swojego postępowania, do refleksji w rodzaju „zrobiłem to, bo tego chciałem tego”. Następnym razem więc, gdy zrobisz krok w kierunku jakiegoś Twojego celu i pojawi się myśl w rodzaju: „dobra robota, teraz mogę sobie odpuścić przez tydzień”, zatrzymaj się na chwilę i pomyśl dlaczego zrobiłeś ten krok, jaki cel chcesz osiągnąć i zaobserwuj jak ma się Twoja ochota na odstępstwo. Zmniejszyła się? A może zniknęła?

Autorka nie obiecuje niestworzonych rzeczy, przytacza konkretne wyniki badań naukowych i proponuje zastosowania w codzienności. Skorzystają z niej osoby pragnące nauczyć się odpoczywać, lepiej panować nad stresem czy radzić sobie z niechcianymi i uciążliwymi myślami. Polecam ją również dla osób chcących zadbać o własną dietę, zdrowie czy pielęgnowanie bliskich relacji. Zawiera ponadto sporo informacji na temat działania dopaminy i jej znaczenia zarówno dla trudności w oderwaniu się od przeglądania facebooka jak i w poważnych uzależnieniach.

Podsumowując, uważam „Siłę woli” za świetną książkę dla każdego, kto chciałby coś w swoim życiu zmienić. Nie dlatego, że książka zrobi to za niego, ale pomoże zrozumieć przyczyny dotychczasowych niepowodzeń, pokaże potencjalne pułapki, ale przede wszystkim da wskazówkę jak je przezwyciężyć. Osobiście daję książce 10/10 i jako naprawdę wartościową publikację, zawierającą sporą dawkę wiarygodnych faktów i badań psychologicznych będę polecać znajomym i swoim pacjentom.

Informacje o książce:
Tytuł: Siła woli. Wykorzystaj samokontrolę i osiągaj więcej!
Tytuł oryginału: The Willpower Instinct: How Self-Control Works, Why It Matters, and What You Can Do To Get More of It
Autor: Kelly McGonigal
ISBN: 9788324682799
Wydawca: Helion
Rok: 2015