Jak czytać zamki. Krótki kurs wiedzy o fortyfikacjach
Malcolm Hislop
Zamki są reliktami minionych epok. Ich pierwotna funkcja dawno straciła na ważności. Obecnie podziwiane przez zwiedzających jako miejsca, gdzie czas się zatrzymał, wprowadzają z łatwością w klimat średniowiecza. Malcolm Hislop w książce „Jak czytać zamki” opowiada nam interesującą historię architektury, która pełniła głównie funkcję obronną. Jej rozwój oraz nowe rozwiązania techniczne przyczyniły się do postępu w dziedzinie budownictwa. Użycie trwałych materiałów tj. kamień sprawiło, że nadal możemy podziwiać wyobraźnię i wiedzę inżynierów po dziś dzień.
To kolejny przewodnik z serii „Jak czytać…” wydawnictwa Arkady. Wydany w przemyślanej formie zbliżonej do kwadratu, pozwala wygodnie posługiwać się nim podczas podróży. Bez problemu znajdziemy w nim niezbędne informacje o tym jak rozpoznać typ zamku na podstawie jego poszczególnych składowych. Mnogość rysunków i zdjęć pozwala łatwo odnaleźć się w obrębie konkretnych epok i stylów. Książka zachęca do docenienia architektury zamków i fortyfikacji. Zaobserwujemy w niej jak ogromny wpływ na rozwój budownictwa i inżynierii miała potrzeba dostosowania się do trudnych warunków związanych z nieustannym lękiem przed utratą bezpieczeństwa oraz ile poświecenia i pracy ze strony zdeterminowanych społeczeństw wymagało wzniesienie miejsca zamieszkania. Autor opisuje najważniejsze czynniki, które miały bezpośredni wpływ na rozmieszczanie twierdz tj. dostępność do zbiornika wodnego, ukształtowanie terenu, materiały budowlane. Zaczerpniemy również wiedzy w pigułce na temat istotnych dla lokowania zamków konfliktów zbrojnych na tle np. religijnym. W kolejnych rozdziałach dowiemy się informacji na temat funkcji, jakie pełniły zamki w zależności od swojego przeznaczenia. Stanowiły obronne twierdze, ale również posiadały budynki mieszkalne, a nawet całe podgrodzia zamieszkane przez ludność należącą do królestwa. Poprzez swoją formę hierarchizowały społeczeństwo. We wnętrzach murów mieściły się również kaplice i katedry. Jednym z przykładów jest Zamek w Malborku, który jednocześnie był siedzibą zakonu krzyżackiego. W całość założenia wchodzi m.in. kaplica, wieża, pałac Wielkich Mistrzów Zakonnych, dziedziniec, infirmeria. W miarę upływu czasu i postępu technologicznego zamki zmieniały swój kształt . Z organicznych układów urbanistycznych wywodzących się np. z ukształtowania wzgórza, opływającej fosy przybierały idealnie wytyczone geometryczne kształty. Zamki renesansowe to siedziby wpływowych władców mieszczące niezliczone komnaty i reprezentujące życie dworskie. Bogactwo detalu zawarte w elementach małej architektury przypomina obecnie używane przedmioty i systemy. Pierwsze instalacje sanitarne, kształty i proporcje stolarki okiennej i drzwiowej, studnie, kominki po dziś dzień inspirują prostotą wykonania z zachowaniem estetyki i higieny. Biorąc pod uwagę fakt, że powszechnie występującym materiałem, niezależnie od położenia geograficznego był kamień bądź cegła, wykonanie przedmiotów codziennego użytku stanowiło nie lada wyzwanie.
Zamki to przemyślane struktury miejskie. Z tekstu dowiemy się o tajnikach budowania bardzo ważnych na ówczesne czasy murów obronnych. Ich struktury budowały strategię na lata. Doskonalone o nowe formy wież oblężniczych, wieżyczek, elementy utrudniające natarcie wroga, blanki, machikuły, hurdycje pozwoliły się niektórym ostać po dziś dzień. Zamki budziły szacunek i świadczyły o potędze. Z tych najtrwalszych powstały ówczesne miasta. W Polsce takim przykładem jest zamek na Wawelu. Zbudowany na wzgórzu, otoczony fosą i wieżami był trudnym do zdobycia celem.
Bardzo istotne w książkach poruszających temat architektury są oczywiście ilustracje. Tutaj utrzymane w jednakowej kolorystyce i stylistyce rzuty, przekroje, rysunki detali, rysunki widoków całych założeń pozwalają w klarowny sposób porównać je ze sobą i zrozumieć. Układ graficzny tekstu, opisów znajdujących się tuż pod rycinami ułatwia poruszanie się po przewodniku i zrozumienie skomplikowania elementów. Ilustracje zrozumiałe dla laika jak i dla osoby opatrzonej z architekturą. Książka inspiruje do zgłębienia wiedzy o historii, sposobie lokowania miast, ich ważności na szlakach komunikacyjnych.
„Tworzenie wrażenia potęgi i władzy było nieodłącznym elementem architektonicznego charakteru zamków” przeczytamy w podrozdziale Symbolika. W taki sposób odczytujemy skalę i estetykę tych budowli, kiedy znajdziemy się w ich otoczeniu. Widoczne z daleka obiecują schronienie i zmuszają do podziwu. Zamki to odzwierciedlenie osoby władcy, determinujące przyszły kształt miast. „Jak czytać zamki” to spójnie napisany przewodnik i kompendium ciekawych informacji stymulujących czytelnika do pogłębienia wiedzy.
Informacje o książce:
Tytuł: Jak czytać zamki. Krótki kurs wiedzy o fortyfikacjach
Tytuł oryginału: How to read castles. A crash course in understanding fortifications
Autor: Malcolm Hislop
ISBN: 9788321350387
Wydawca: Arkady
Rok: 2018