Doktryna Jakości
Andrzej Jacek Blikle
Książki na temat optymalizacji i zarządzania firmą bądź zespołem można z grubsza podzielić na dwie grupy – teoretyczne i praktyczne. Te pierwsze zawierają świetne rady, nie rzadko z logicznym wywodem ich skuteczności. Natomiast druga grupa, to pomysły już zrealizowane, wdrożone i często przez lata coraz bardziej dopracowywane. Uniwersalność teoretycznych metod ściera się z realizacjami praktycznymi, które działają tylko pewnych okolicznościach – każda grupa ma swoich zwolenników jak i oponentów. Doktryna jakości Andrzeja Jacka Blikle to właśnie hybryda obu tych grup. Są tu porady jak zarządzać, a powstały one na podstawie 20 lat prowadzenia przez autora rodzinnej firmy w Warszawie. Mamy więc równocześnie poradnik, studium przypadku, zbiór narzędzi oraz obszerny komentarz na temat pewnej filozofii zarządzania jakością poprzez wprowadzenie metody TQM (Total Quality Management).
Andrzej J. Blikle oprócz tego, że jest uzdolnionym przedsiębiorcą i dyplomowanym mistrzem cukierniczym, posiada również stopień profesora matematyki w zakresie matematycznych podstaw informatyki. Jest również członkiem Europejskiej Akademii Nauk oraz pracownikiem Polskiej Akademii Nauk. Prowadzenie firmy cukierniczej A. Blikle rozpoczął w roku 1990, czyli w czasach gdy po latach radzieckiego socjalizmu polski rynek dopiero zaczynał działać w kapitalizmie. Ze względu na dość słaby lub zbyt kosztowny dostęp do materiałów na temat zarządzania w tamtych czasach, autor postanowił zdobytą na rozmaitych kursach wiedzę przekazywać swoim kierownikom w formie wykładów – w końcu od wielu lat był nauczycielem akademickim. Notatki z tych wykładów stały się (wtedy nieintencjonalnie) początkiem większego projektu, jakim było napisanie recenzowanej właśnie książki. Blikle swoją wiedzę i inspirację czerpał od najlepszych – zaczynając od pierwszego nauczyciela TQM, Jima Murray’a, po światowe autorytety w zakresie kontroli jakości – Williama E. Deming’a czy też Waltera A. Shewhart’a
Książka skupia się na metodzie zarządzania kompleksową jakością – TQM. Jak wyjaśnia sam autor nie jest to kolejna technika menadżerska jakich mnóstwo możemy spotkać w ostatnich latach. TQM to dość nowa filozofia zarządzania. Aby ją zrozumieć i opanować należy najpierw zmierzyć się z pewnymi utartymi schematami, które autor wraz tokiem książki ostatecznie zalicza do mitów. Dla przykładu należy porzucić przekonanie, że to nagroda jest główną motywacja, a kreatywność ma wyzwalać współzawodnictwo. Podobnie jest z samą strukturą firmy, która wcale nie musi być hierarchiczna, a menadżer nie jest tylko od wydawania poleceń i kontrolowania pracowników.
Doktryna jakości zawiera logicznie poukładaną informację dotyczącą wprowadzania rozwiązań związanych z kompleksowym zarządzaniem jakością. W dużym skrócie – zaczynamy od najważniejszego, podstawowego zagadnienia – budowania zespołu i jego motywowania. Poświęcono też uwagę na temat relacji partnerskich na linii menadżer-pracownicy. Jak słusznie zauważa autor, bez umiejętności w jaki sposób motywować zespół i jak angażować się w jego budowę, wdrożenie TQM jest niemożliwie. Kolejnym zagadnieniem jest komunikacja wewnątrz zespołu. Tutaj autor nie tylko jasno przestawia miejsce i funkcję menadżera, czy też lidera, łamiąc wcześniej utarte schematy tego stanowiska. Dostajemy także wiedzę na temat jak budować relację miedzy samymi członkami zespołu. Następnie przechodzimy do bardziej zaawansowanych zagadnień czyli narzędzi dla TQM. Zaczynamy od procesów losowych. Autor, mimo swojej profesury z matematyki nie zarzuca Czytelnika ciężkimi teoriami i wzorami. Wręcz przeciwnie, nie zakłada rozległej wiedzy ze statystki matematycznej i stara się całą problematykę zawrzeć w prosty oraz intuicyjny sposób. Dodatkowo treść jest uzupełniona w wykresy i przykłady ułatwiające zrozumienie rozmaitych procesów. Poznajemy m.in. karty kontrolne Shewharta, jakie błędy możemy popełnić analizując procesy „na oko” czy też na jakie zaburzenia (jawne i ukryte) możemy trafić podczas analizy wspomnianych procesów. W dalszym toku książki zostaje rozważony model hierarchiczny przedsiębiorstwa wraz z jego zaletami i wadami. Podając przykład modelu Deminga autor przedstawia alternatywę dla modelu hierarchicznego, co jest kolejnym łamaniem utartego schematu. Model ten stanowi wprowadzenie do bardziej rozbudowanych technik poruszanych w książce. W ten sposób poznajemy tajniki zarządzania procesowego i jakie zalety ta metoda wnosi w obiegu informacji. Dowiemy się także czym są koła jakości i jakimi narzędziami się posługują. Na zakończenie autor wybiega w przyszłość i prognozuje (na podstawie dość solidnych spostrzeżeń), w jakim kierunku będą zachodzić zmiany w zarządzaniu firmą. I także w tym przypadku autor wykazuje się nie tylko nadzwyczajną intuicją, ale także ogromną wiedzą i umiejętnością łączenia faktów.
Doktryna jakości jest ukłonem w stronę traktowania każdego członka zespołu jako jednostki, a nie trybu w maszynie. Bezwzględnie rozprawia się podejściem wiecznej rywalizacji i przedstawia lepsze metody motywacji niż przysłowiowe „kij i marchewka”. Nie jest to jednak całkowicie „humanistyczne” podejście do zarządzania. Za skutecznością TQM stoi także statystyka i aparat matematyczny wypracowany przez lata. Na uwagę zasługuje też fakt, że przez całą książkę autor nie tylko wymienia możliwe rozwiązania i narzędzia, ale przedstawia w sposób bardzo prosty mechanizmy ich działania. Czytelnik nie tylko zna, ale także rozumie dlaczego używa się taką, a nie inną metodę oraz jaki jest zakres jej stosowalności. Obszerna bibliografia nie tylko uwiarygodnia tę publikację, ale także daje czytelnikowi możliwość pogłębienia wiedzy, zwłaszcza że znakomita część wymienionej literatury jest w języku polskim.
Doktryna jakości jest adresowana nie tylko do menadżerów, którzy chcą podnieść jakość swojej oferty lub nadrobić zaległości w wiedzy względem konkurencji, która wdrożyła już podobne metody. Myślę że skorzysta z tej książki każda osoba, która pracuje z zespołem, właściciele firm lub początkujący przedsiębiorcy. Nie jest istotne jaka to branża, ponieważ zarządzanie jakością to metoda uniwersalna – jest wdrażana nie tylko w firmach produkcyjnych czy usługowych, ale także w administracji rządowej, organizacjach pozarządowych, wojsku, służbie zdrowia czy szkolnictwie. Jest to wyczerpujące kompendium, sprawdzone na Polskim rynku przez 20 lat, nie tylko na firmie autora, ale też na innych przedsiębiorstwach. Myślę, że lektura ta zasługuje na miano wybitnej jak nie obowiązkowej w tym temacie. Zwłaszcza jeżeli Czytelnik poznał już metody takie jak Lean czy 6σ. Nawet jeżeli nie do końca zgadzamy się z podejściem TQM, warto poznać rzeczowe argumenty i konkretne przykłady jakimi posługuje się autor, zanim wyrobi się na ten temat zdanie.
Dodatkowo, dla zainteresowanych zarządzaniem i kontrolą jakości, Andrzej Blikle, prowadzi stronę moznainaczej.com.pl na której można znaleźć m.in. materiały i dokładne zagadnienia zamieszczone w książce, jak i zaproszenie do darmowych szkoleń i spotkań w których również bierze udział.
Informacje o książce:
Tytuł: Doktryna jakości
Tytuł oryginału: Doktryna jakości
Autor: Andrzej Jacek Blikle
ISBN: 9788324693467
Wydawca: Helion
Rok: 2014