Przewodnik po tajemnicach nauki. Dlaczego to nie jest czarna magia?
Robert Cave
Tym razem przed nami coś zupełnie nowego! „Przewodnik po tajemnicach nauki. Dlaczego to nie jest czarna magia?” Pewnie zastanawiacie się czym jest ta pozycja i co w niej znajdziecie. Już Wam wszystko opowiadam. W przewodniku autor stara się ukazać, jak dziwne mogą być nauki eksperymentalne i jakie emocje mogą wywołać. Robi to przedstawiając 100 eksperymentów i odkryć dokonanych na przestrzeni ostatnich 300 lat. Były to osiągnięcia niezwykłe, kontrowersyjne, genialne a czasami przypadkowe, wszystkie jednak równie fantastyczne i znacząco wpływające na otaczającą nas rzeczywistość.
Książka składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy – Ludzkie ciało i medycyna – opisuje eksperymenty pozwalające na lepsze zrozumienie ciała. Są to często badania nad nowymi lekami, czy też potwierdzenia skuteczności innych. Rozdział drugi – Psychologia i zachowanie – zawiera szereg eksperymentów odpowiadających za zachowania nie tylko ludzie, ale i zwierzęce, mówi między innymi o wpływie nauki na wychowanie. Rozdział trzeci – Społeczeństwo – pokazuje badania odnoszące się do większych społeczności. Kolejny rozdział – Planeta – opowiada między innymi o odkryciu tlenu, budowie atomu, rozszczepieniu jądra atomowego czy przewidywaniach trzęsień ziemi, i wreszcie ostatnia część – Wszechświat – demonstruje efekt Dopplera, weryfikuje Ogólną Teorię Względności, mówi również o zwierzętach w kosmosie.
Publikacja ta nie tylko omawia wspomniane powyżej eksperymenty, ale przede wszystkim opisuje dążenia i determinację naukowców w pogoni do zdobycia wiedzy drogą doświadczeń w myśl zasady Nullius in verba, czyli „nie wierz na słowo”. Ważne jest też abyśmy pamiętali, że uczeni mimo, że nie zawsze zaczynali od prawidłowych tez, a nie każdy ich projekt kończył się sukcesem, to nie poddawali się. Analizowali błędy, wyciągali wnioski i zaczynali od nowa, aby czynić świat lepszym i bardziej przyjaznym. Wierzyli, że poznanie otaczającej nas rzeczywistości pomoże nam lepiej i bardziej świadomie funkcjonować.
Przewodnik po tajemnicach nauki opisuje tak wiele wspaniałych i ciekawych eksperymentów, że niezmiernie ciężko było mi wybrać jeden, aby go Wam pokrótce przedstawić w celu zachęty do lektury. Jednak mi się udało! Na szczególne zainteresowanie zasługuje badanie trawienia. W 1825 roku William Beaumont rozpoczął serię eksperymentów związanych z trawieniem. Udało mu się to dzięki nieszczęśliwemu wypadkowi Alexisa St. Martina, który to został postrzelony w klatkę piersiową i wypadek ten przeżył, jednak pod jego lewą piersią powstała specjalna dziura umożliwiająca bezpośredni dostęp do żołądka. Uczony był zachwycony możliwością bezpośredniego wglądu do jamy żołądka oraz obserwacją procesów trawiennych. A wiecie jak to robił? Już Wam mówię! Na cienką niteczkę przymocowywał kawałki jedzenia, która następnie wkładał w przetokę, by po kilkunastu minutach wyciągnąć je i analizować. Odessał również pacjentowi 30 mililitrów soku żołądkowego do fiolki, aby następnie sprawdzić, czy jest on w stanie przetrawić kawałek mięsa, który nie został wcześniej pogryziony. Mimo tego, że przez niektórych badanie to jest oceniane jako niezbyt etyczne, traktowanie drugiego człowieka jako obiektu czysto doświadczalnego nie jest dobre. Jednak rezultaty badań były nieocenione: ustalenie temperatury żołądka oraz odkrycie faktu, że nawet niepogryzione pożywienie może być strawione. Fenomenalne!
Oczywiście nie wszystkie eksperymenty przedstawione w książce są tak spektakularne, jednak warto zapoznać się z nimi, chociażby po to aby poszerzyć swoją wiedzę, albo czasami błysnąć w towarzystwie ciekawostką.
Ogromną zaletą publikacji jest to, że eksperymenty opisane są zwięźle i ciekawie. Dosłownie kilkanaście konkretnych zdań o każdym, tak aby czytelnika nie zanudzić. Do tego ilustracja, krótki jej opis, wyjaśnienie dlaczego eksperyment jest ważną pracą naukową, kilka słów o badaczu oraz jego innych osiągnięciach jeśli takie miał, czasami cytat na temat pracy autora albo jego wypowiedź oraz jakaś informacja uzupełniająca. Wszystko zgrabnie i przejrzyście.
Przewodnik poleciłabym wszystkim żądnym wiedzy oraz osobom lubiącym wyszukiwać ciekawostki, gdyż jest to zbiór naprawdę wartych uwagi działań. Na pewno nie pożałujecie decyzji, a czas poświęcony na lekturę nie będzie czasem straconym. Dobrze jest się czasami skusić na coś innego niż kryminał, czy innego rodzaju powieść, która zwykle gości na naszych półkach.
Informacje o książce:
Tytuł: Przewodnik po tajemnicach nauki. Dlaczego to nie jest czarna magia?
Tytuł oryginału: Why It’s Not All Rocket Science: Scientific Theories and Experiments Explained
Autor: Robert Cave
ISBN: 9788321349930
Wydawca: Arkady
Rok: 2017