Płytki umysł. Jak internet wpływa na nasz mózg
Nicholas Carr
Czy jako zwykli zjadacze chleba zastanawiamy się nad naszym codziennym życiem u boku technologii? Czy myślimy o tym jaki wpływ na nas mają portale społecznościowe, aplikacje oraz strony, których używamy? Prawdopodobnie odpowiedź większości z nas na te pytania będzie brzmiała „nie”. Jeżeli jeszcze nic nie skłoniło żadnego z was do takiej refleksji to na pewno zrobi to książka Nicholasa Carra pod tytułem: „Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg”. Dlaczego akurat ta książka? Już spieszę z wyjaśnieniami. Mózg to jeden z narządów ciała ludzkiego, który stanowi w dalszym ciągu dla naukowców wielką niewiadomą oraz który ma nadal wiele do odkrycia. Jeśli mózg to zagadka dla naukowców to jak się ma czuć przeciętny czytelnik chcący poznać tajniki jego pracy? Książka Carra w sposób przystępny tłumaczy zbadane do tej pory schematy pracy narządu oraz typowe zachowania. Ukazuje jak w dobie dynamicznego rozwoju technologii narząd ten narażony jest na nadmierną ilość bodźców, która napływa do nas zewsząd. Większość młodych ludzi korzysta z takich portali jak Instagram, Facebook czy Snapchat. Aplikacje te co chwila informują nas o nowych zajściach, które koniecznie musimy sprawdzić w danej chwili. No właściwe – w danej chwili. Ale po kolei, nie dajmy się wciągnąć w przytłaczający wir zbyt dużej ilości informacji.
O czym więc jest książka „Płytki umysł…” oraz kim jest sam autor? Nicholas Carr to amerykański pisarz, autor bloga RoughType.com oraz wielu artykułów związanych z technologią, biznesem oraz kulturą. Absolwent Harvardu, przez wiele lat pracował na stanowisku redaktora prestiżowego magazynu biznesowego „Harvard Business Review”. W 2011 roku książka, którą zmierzam zrecenzować dostała nominacje do nagród takich jak: Nagroda Pulitzera oraz nagroda literacka PEN Center USA. Przejdźmy teraz do treści książki, która pozwoli nam zrozumieć samych siebie.
Jakże ogromną ulgę poczułam w momencie, w którym okazało się, że nie jestem jedyną osobą, która cierpi na problemy z koncentracją podczas czytania długich, skomplikowanych tekstów napisanych małym druczkiem. Nieważne czy to artykuł naukowy czy pozornie przyjemna fikcja literacka. Gdy autor bez ogródek przyznaje, że ma ten sam problem od razu czuję, że jest między nami nić porozumienia. Dzięki temu chętniej zagłębiłam się w dalszej lekturze. Jak się okazuje, za taki stan rzeczy możemy winić Internet. Otóż nasz mózg przyzwyczajony już do ciągłej stymulacji nieustannie napływającymi bodźcami, aż prosi się o dostarczenie mu kolejnej „dawki” czy to poprzez sprawdzenie konta e-mailowego czy też zaktualizowanie facebookowego statusu. Nagle skupienie się na dłuższą chwilę i zachowanie koncentracji wydaje się niemożliwe. Nawet jeśli kogoś naszłaby ochota na odłączenie kabla łączącego go ze światem i dostarczającego Internet oraz wyjechać gdzieś daleko w góry, mogłoby się to okazać niemożliwe z racji tego, że w dzisiejszych czasach dla wielu osób połączenie z Internetem to na przykład podstawa pracy. Autora wydaje się szczególnie martwić problem zaniku umiejętności „głębokiej lektury”, który to problem zaczyna dotyczyć i jego. Carr w swojej opowieści przytacza nam między innymi historię mężczyzny, którzy rzekomo zrobił doktorat uprzednio nie przeczytawszy ani jednej książki od A do Z. Jedyne na czym bazował to pobieżne lustrowanie artykułów oraz streszczeń książek online. Swoim „osiągnięciem” natomiast chwalił się w wywiadach. Aby uświadomić czytelnikom negatywny wpływ sieci w międzyczasie autor wspomina o całej masie przeprowadzonych badań naukowych mających na celu ukazać jak bardzo Internet oraz korzystanie z wszelkich jego udogodnień zubaża nasz zasób wiedzy oraz degeneruje wrodzoną inteligencję. Jak powoduje, że niektóre połączenia neuronalne zanikają i przestają istnieć. Chcąc pomóc czytelnikowi zrozumieć wszelkie zachowania mózgu jako narzędzia Carr poświęca cały rozdział na opisywanie trudnych terminów naukowych (np.: neuroplastyczność) oraz na wytłumaczenie, co tak naprawdę się dzieję w naszej głowie na poziomie neuronów, przekaźników i synaps. Carr serwuje nam podróż przez lata historii w celu udokumentowania tego, co o tym niezwykłym narządzie, jakim jest mózg, wiemy. Zauważa również, że ciągłe połączenie z siecią i narażenie na stale napływające informacje może prowadzić do zatracenia zdolności kontemplacyjnego myślenia, co może być dla ludzi ostatecznie tragiczne w skutkach. W pewnym momencie w ogniu krytyki staje konkretna firma wymieniona z nazwy – Google. Można by zadać sobie pytanie: dlaczego właśnie Google? Przyjazna, prosta w użyciu wyszukiwarka, która podaje nam wszystko czego szukamy pod nos na złotej tacy? Jednakże aby znaleźć odpowiedź na to pytanie zachęcam już do sięgnięcia po książkę „Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg”.
Czytając książkę Nicholasa Carra nie odniosłam wrażenia, że jest on zagorzałym wrogiem Internetu jako współczesnej technologii zmieniającej świat. Mimo, że przedstawia wiele argumentów wskazujących na negatywny wpływ tej technologii, cały czas miałam wrażenie, że autor jest zdystansowany i chłodnym okiem obiektywizmu ocenia zachodzące zmiany. Jako zwykły użytkownik gdzieś zboku obserwuje rozwój sytuacji, ale nie otwiera jawnego ognia krytyki. Gdzieś w połowie książki orientujemy się, że autor jest nam tak naprawdę bardzo bliski i chce abyśmy razem z nim odbyli podróż przez wszystkie aspekty związane z Internetem. Zabiera nas jako kompanów, którym opowiada historię poruszającą temat, który jego samego niezmiernie ciekawi. Mimo pojawiających się trudnych zagadnień z zakresu biochemii oraz neurologii książka jest przyjemna i łatwa w odbiorze. Zdarza się, że Carr zapętla się w swoich wnioskach co jakiś czas je powtarzając. Nie wpływa to jednak na ogólną ocenę, a jest wręcz pomocne, gdyż pomaga przedstawioną wiedzę usystematyzować. Nicholas Carr w swojej książce nas nie straszy, tylko ostrzega. Jakie wyciągniemy wnioski po przeczytanej lekturze i jakie będą nasze działania zależy od nas samych.
Informacje o książce:
Tytuł: Płytki umysł. Jak internet wpływa na nasz mózg
Tytuł oryginału: Płytki umysł. Jak internet wpływa na nasz mózg
Autor: Nicholas Carr
ISBN: 9788324641383
Wydawca: Helion
Rok: 2010