Kresowi sąsiedzi
Zbigniew Okoń
Książka Zbigniewa Okonia jest odpowiedzią na fałszowanie historii. Autor sam, wielokrotnie wskazuje kto tą historię zakłamuje: Tomasz Gross w książce Sąsiedzi. Jak podaje Okoń 40 Polaków z 40 milionowego narodu dokonało mordu na swoich sąsiadach, Żydach. Tymczasem w innej części przedwojennej Polski, na Wołyniu pojawiły się setki, jeżeli nie tysiące Jedwabnych, w których oprócz Żydów, to Polacy byli głównym celem LUDOBÓJSTWA. Jak to było możliwe, że sąsiad sąsiada denuncjował, rabował a nawet zabijał? Na to i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć Okoń w niniejszej książce, która jest historią jego życia.
Urodzony w 1926 roku na Wołyniu, ze względu na pracę ojca często zmieniał miejsca zamieszkania. Umożliwiło mu to poznawanie wielu ludzi z różnych kręgów i o różnej pozycji społecznej. Wywodzili się oni ze wszystkich grup narodowościowych zamieszkujących przedwojenne województwo Wołyńskie, m. in.: Polaków, Ukraińców, Żydów, Niemców, Czechów, Rosjan. W opisie autora jawi się ten czas jako Raj na ziemi, a życie tych różnych narodowości toczy się w pełnej harmonii. Choć jest to obraz bardzo przejaskrawiony (w rzeczywistości sytuacja na tym terenie nie wyglądała tak kolorowo), w kontekście dalszych opisów okres ten może uchodzić za powrót do biblijnego ogrodu Eden. Niespodziewanie jednak wszystko się zmienia. Wybucha wojna. Pojawiają się najpierw Sowieci a później Niemcy, a w miejscową ludność wstępuje zły duch. Stają się sobie obcy, okrutni względem siebie. Do aktów barbarzyństwa ze strony okupantów dochodzą i te, których organizatorami jest miejscowa ludność.
Zbigniew Okoń opisuje wątki autobiograficzne, takie jak jego praca dla Niemców, więzienie, obóz, również przypadki aktów ludobójstwa ze strony nacjonalistów ukraińskich spod znaku UPA. Nie stanowią one wiernego przedstawienia wydarzeń historycznych dotyczących tragicznej historii Wołynia i Małopolski Wschodniej (zainteresowanych odsyłam do innych prac). Stanowią one tło do opisu przeżyć wewnętrznych młodego chłopaka, który w okrutnych latach II wojny światowej wchodzi w wiek męski. Autor bez żadnych oporów, czasami wręcz naiwnie przedstawia etapy swojego dojrzewania, wewnętrzne rozterki, nadzieje, senne marzenia… Czytając poszczególne opisy sytuacji jesteśmy wprowadzani w zamknięty świat przeżyć nastolatka, który nie skończył być dzieckiem, a już musiał nauczyć się być dorosły. Przy tym wszystkim pozostawał sam, z daleka od rodziny. Na każdym kroku Okoń zastanawia się, jak to wszystko jest możliwe, jak takie okropieństwa mogą się dziać. Jak człowiek, który przed godziną strzelał do kobiet i dzieci, może delikatnie pieścić dłonią policzek swojej ukochanej? Czy ona wiedziała co jej najdroższy przed chwilą uczynił? Jak chrześniak może w bestialski sposób zamordować swojego ojca chrzestnego, całą jego rodzinę nie wyłączając tych najmłodszych? W zakończeniu książki znajdują się odpowiedzi na powyższe pytania w postaci wniosków wysnutych z rozważań nad własnym życiem. Wyłania się z nich pesymistyczny obraz współczesności. Czy historia ma dalej się powtarzać?
Informacje o książce:
Tytuł: Kresowi sąsiedzi
Tytuł oryginału: Kresowi sąsiedzi
Autor: Zbigniew Okoń
Wydawca: Fosze
ISBN: 9788388845420
Rok: 2005