Kociarz
Kristen Roupenian
Można zaryzykować stwierdzenie, że czasy, w których przyszło nam żyć są cokolwiek dziwne. Internet, a jeszcze bardziej portale społecznościowe nieodwracalnie zmieniły sposób życia i spędzania wolnego czasu. Tworzą się dwa równoległe światy – ten realny i ten wirtualny. Każdy oczywiście chce, aby jego życie było idealne, aby znajomi – i nieznajomi – lajkowali jego posty na Facebooku. Celem niektórych ludzi jest zdobycie jak największej liczby obserwujących na Instagramie. Perfekcyjne zdjęcia wrzucane są nieustannie do sieci przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Idealne ciało, zdrowe posiłki, perfekcyjny makijaż, bajkowe wakacje. Starannie wystudiowane pozy – nie ma tam miejsca na przypadek, nikt nie chce sobie pozwolić na błąd.
Nic więc dziwnego, że pisarze próbują uchwycić portret tego pokolenia. Taką właśnie próbę podjęła Kristen Roupenian w zbiorze opowiadań pod tytułem „Kociarz”. Autorka jest amerykańską pisarką, wykłada literaturę na uniwersytecie.
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Muza. Jak zapewnia wydawca:
„Kociarz to dwanaście opowiadań składających się w panoramę naszych czasów. To opowieści o pożądaniu i wstręcie, seksie i samotności, zagubieniu i poczuciu winy w erze Instagrama, Tindera i #MeToo. To literatura minimalistyczna, choć – paradoksalnie – napisana z rozmachem”.
Na początku zastanawiałem się, czy w ogóle powinienem recenzować ten tytuł. Wszak nie mam konta na Instagramie, a o Tinderze moje pojęcie jest cokolwiek mgliste. Skusiły mnie jednak bardzo wysokie oceny. The New York Times określił książkę mianem „przenikliwej i perfekcyjnie minimalistycznej”. Sama Kristen Roupenian ma być „nowym głosem w literaturze amerykańskiej”. W swoich opowiadaniach miała „stworzyć panoramę naszych czasów”, a jej teksty mają być „błyskotliwe i aktualne”. Przyznacie, że wśród ocen są same superlatywy.
Pozwólcie na małą dygresję. Mianowicie nie mogłem się oprzeć z skojarzeniom z naszym rodzimym podwórkiem i książkami Piotra C. One również mają być „portretem pokolenia ery internetu”, powiedzmy w skrócie. Oczywiście każdy ma swój gust. Osobiście należę do tych, którzy lubią jego książki – nie tyle za styl i język, ile za czasem karykaturalny opis współczesnego młodego pokolenia.
Odpowiem od razu, że po lekturze „Kociarza” mam pewien problem. Jest to zbiór dwunastu, dosyć krótkich opowiadań. Czyta się je raczej szybko. Prawdą jest, jak czytamy na okładce książki, że „fascynują i odstręczają, ekscytują i budzą wstręt”. Dodałbym jeszcze, że wzbudzają także – przynajmniej u mnie – obrzydzenie i zakłopotanie. Tak, właśnie tak. We mnie teksty Kristen Roupenian wywołały właśnie takie uczucia.
Być może książkę celowo otwiera najmocniejsze opowiadanie, pod tytułem „Niedobry chłopiec”. Jest to opowieść o uczuciach, o miłości, o rozstaniu. Jednak jest to mroczny tekst, wzbudzający zdecydowany niesmak u czytelnika. Pewien chłopak po rozstaniu z dziewczyną zamieszkuje u swoich znajomych. Początkowo przeszkadza im jego towarzystwo, czują się nim skrępowani. Z czasem jednak do głosu dochodzą inne, mroczne instynkty. Czynią z chłopaka swojego niewolnika seksualnego, tak bym to określił. Wykorzystują fakt, że jest psychicznie rozbity i całkowicie go sobie podporządkowują. Kiedy w końcu wyprowadza się od nich, nie mogą tego znieść. Doprowadza to do prawdziwej tragedii. Dawno nie czytałem tak mrocznego i przerażającego tekstu. Dodam, że wszystkie opowiadania są utrzymane w podobnym tonie. Sączy się z nich jakieś trudne do nazwania zło, rozwiązłość, brak zasad.
Zapytajmy się więc, jacy są bohaterowi opowiadań? Gdybym miał odpowiedzieć wprost, to napisałbym: niezrównoważeni psychicznie, rozchwiani emocjonalnie, posiadający poważne zaburzenia osobowości. Problemy, jakie ich spotykają wynikają w głównej mierze z tego, że nie potrafią dojść do ładu sami ze sobą. Nie umieją zapanować nad swoimi uczuciami, emocjami. Wielu z nich jest ludźmi zupełnie pogubionymi.
Mogę z pełnym przekonaniem stwierdzić, że autorce udaje się wprowadzić czytelnika w zakłopotanie, wywołać u niego szok i niedowierzanie z powodu tego, co właśnie czyta. Jeśli sięgniecie po ten zbiór opowiadań, to zrozumiecie co mam na myśli pisząc, że są one dziwne. Dziwne opowiadania o dziwnych ludziach żyjących w dziwnym świecie – tak bym podsumował „Kociarza”. Szczerze, to niezbyt – a nawet wcale – nie przypadły mi one do gustu. Toteż niespecjalnie polecam lekturę książki.
Informacje o książce:
Tytuł: Kociarz
Tytuł oryginału: Kociarz
Autor: Kristen Roupenian
ISBN: 9788328707597
Wydawca: Muza
Rok: 2019