Brat bies
Marek Weiss
Przez cały okres mojego dzieciństwa, a potem wieku nastoletniego, zastanawiałem się: co siedzi w głowach moich rodziców? Co w ogóle siedzi w głowach ludzi z pokolenia lat pięćdziesiątych/sześćdziesiątych, że są tacy, a nie inni? Uważam, że każdy młody człowiek jak ja (sic!) zadawał sobie takie pytanie odkąd ludzkość osiągnęła jako taki poziom cywilizacyjny. Odwieczna wojna pokoleniowa nie przyniosła dotąd żadnego rozwiązania, poza tym, że każdy ma wspomnienie dziadków narzekających, że za ich czasów było lepiej. Pytanie, które powinno być stawiane przez młodych nie powinno brzmieć, dlaczego Oni mnie nie rozumieją, albo dlaczego ja ich nie rozumiem. To co nam umyka to pytanie dlaczego siebie nawzajem nie rozumiemy? Istotą zrozumienia jest poznanie, a mimo to unikamy tego jak ognia. Zupełnie jakby nie obchodziło nas skąd się biorą różnice w komunikacji, metodach wychowania, czy interakcji z innymi. Odpowiedź jest banalnie prosta: nie da się! Człowiek wychowany w innych czasach, nawet nasz rodzic, będzie nam odległy wykładniczo o ilość lat, które dzielą nas od czasu w którym został rodzicem. Od tego momentu przepaść będzie się równie wykładniczo powiększać.
„Brat bies” Marka Weissa opowiada historię jednego człowieka, któremu przyszło żyć w wyjątkowo niespokojnych czasach. Już sam rewers jest najlepszym podsumowaniem całości:
„Stara chińska książka mówi: „Obyś żył w ciekawych czasach”.
Pytanie tylko jak zdefiniować, czy żyje się w ciekawych czasach? Główny bohater nie potrafi, tak samo jak my teraz, tego ocenić. Dostrzega to dopiero po upływie tegoż czasu. Z perspektywy przebytej drogi życia, postanawia więc opowiedzieć swoją historię, która jest wyjątkowo osobista, nie tylko dla niego, ale dla każdego kto chociaż liznął realiów komunistycznej Polski. Zmaga się więc z historycznymi (z naszego punktu widzenia) momentami, które nie znaczą nic w danej chwili, ale już za niedługo staną się nierozerwalnymi elementami każdego podręcznika do historii. Wszystko to opisuje, jako ich uczestnik, chociaż jeszcze nieświadomy ich wagi. Robi to w sposób prosty, zrozumiały, a przede wszystkim ludzki. Doświadcza inwazji na Czechosłowację, z perspektywy najeźdźcy, więc wybiera się do Pragi by nieść słowa pokoju, analizuje słowa kolejnych przywódców narodu na swój własny sposób, podsycany przez buntowniczego przyjaciela, który jest dla niego wzorem. Wreszcie doświadcza miłości nieodwzajemnionej, która będzie kłaść się cieniem na całym jego przyszłym życiu emocjonalnym. „Brat bies” jest perfekcyjnym spektrum tamtych czasów, lat komuny, z punktu widzenia młodego człowieka, który miota się pomiędzy wszechobecną polityką, a emocjami natury młodzieńczego buntu.
Problem głównego bohatera zawiera się w jego najlepszym przyjacielu, który okazuje się centrum wszystkiego co go dotyczy. Nasz bohater zakochuje się matce przyjaciela, i to na śmierć. Wchodzi z nią w intymny związek jednostronny, który oferuje jedynie masturbację w toalecie z twarzą zanurzoną w bieliźnie upragnionej kochanki. Z czasem presja wewnętrzna popycha głównego bohatera do rzeczy śmielszych, które zdawałoby się uchodzą oczom samych zainteresowanych. Rodzi się więc nie trójkąt, ale wielobok, który każdy jest zakończony ostrą krawędzią rzeczywistości, raniąc dogłębnie.
Wspomniałem na wstępie, że nie wiem co siedzi w głowach moich rodziców. Nadal tego nie wiem, i nigdy się nie dowiem, bo ukształtowały ich zupełnie inne czasy. Już teraz, na krawędzi trzydziestego roku życia widzę, że zarysowują się różnice pomiędzy mną a światem z moich wspomnień. Po lekturze „Brat bies” zrozumiałem również, że nie ważne jak człowiek się stara, zawsze przegra z nadchodzącym czasem. Można wierzyć w jakąś ideę, ale prędzej czy później ockniemy się jako świadkowie jej upadku. Opowiemy o tym naszym dzieciom, wnukom, a potem zrozumiemy, że jesteśmy tutaj tylko po to, żeby być świadectwem przeszłości. Marek Weiss napisał wyśmienitą książkę, która jest właśnie świadectwem
Informacje o książce:
Tytuł: Brat bies
Tytuł oryginału: Brat bies
Autor: Marek Weiss
ISBN: 9788328702578
Wydawca: Muza
Rok: 2016