Bóg jest czerwony. Opowieść o tym, jak chrześcijaństwo przetrwało i rozkwitło w komunistycznych Chinach – Liao Yiwu

Krew, wolność i nadzieja

Chrześcijaństwo docierało do Chin w kilku falach ewangelizacji. Niektóre z nich kończyły się – dosłownie – wyrzuceniem z Chin zagranicznych misjonarzy. Kontrolowanie przez władze życia religijnego obywateli nie jest tam czymś nowym. Ideologie od zawsze były oceniane pod kątem przydatności w jednoczeniu państwa, dlatego już pierwszy cesarz wybrał konfucjanizm (jako ogólnonarodową filozofię). Prześladowania, rewolucja kulturalna i utworzenie Stowarzyszenia Patriotycznego Chińskiego Kościoła Katolickiego poskutkowało podziałem tamtejszych katolików na dwie grupy. Jedna z nich podpisała akt zerwania gospodarczych i politycznych powiązań z Watykanem, uznając jego autorytet jedynie w kwestiach teologicznych. Druga odmówiła tego, a jej członkowie są zmuszeni kultywować praktyki religijne w domach prywatnych. Dziś większość wiernych należy do szarej strefy. Próbują współpracować poza zasięgiem wzroku władz. Liczba katolików rośnie, a w swoich przekonaniach są silniejsi od chrześcijan żyjących w luksusowych warunkach tolerancyjnej Europy.

Autor książki, Liao Yiwu, został już dawno uznany przez chińskie władze za wywrotowego i antykomunistycznego. Za opublikowany w rządowej prasie poemat Masakra, opowiadający o wydarzeniach na placu Tian’anmen, został skazany na 4 lata więzienia. W Polsce dotychczas ukazały się też jego książki „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” oraz „Pociski i opium. Historie życia i śmierci z czasów masakry na placu Tiananmen„. Utwory te są w ojczyźnie autora zakazane.

Z chrześcijanami Liao Yiwu po raz pierwszy zetknął się w 1998 roku w domu przyjaciela, gdzie poznał pewnego lekarza neurologa – kaznodzieję Kościoła podziemnego. Opowiadał mu on o koncepcji zbawienia przez Boga, ale nie przemówiło to do reportera (Liao dorastał pod rządami Mao, gdy praktyki religijne były zakazane, toteż sceptycznie odnosił się do wszelkich form kultu religijnego). Zainteresował się natomiast tematem chińskich chrześcijan. Zwrócił uwagę na ich brak wolności wyznania i uznał go za podobny do swojego braku wolności słowa pisarza. Stwierdził, że warto włączyć chrześcijan w szeroki projekt badawczy dotyczący ludzi żyjących na marginesie chińskiego społeczeństwa.

Podczas kilku lat poszukiwań dotarł do potomków mieszkańców górskich wsi, ewangelizowanych w XIX w. przez cudzoziemców. Dowiedział się, że poza doktrynami chrześcijańskimi krzewili oni wśród tubylców także podstawowe zasady higieny i leczyli choroby. Rozmawiał z katolikami pamiętającymi rewolucję kulturalną, dziećmi protestanckich męczenników komunistycznych Chin. Spotkał współcześnie żyjących chrześcijan, pełnych wiary, nadziei, miłości, ufności, gotowości do przebaczenia i pomocy innym, pochodzących z różnych warstw społecznych. Poruszyło go to. Książka została wydana w podziemiu, a sam autor, po otrzymaniu w ciągu dziesięciu lat piętnastu odmów, dostał w końcu pozwolenie na opuszczenie Chin i zamieszkał w Niemczech. Przeprowadzając się tam, oznajmił:

Nadal będę pisał i dokumentował cierpienia ludzi żyjących na nizinach społecznych, choć partii nie podoba się to, co piszę. Mam obowiązek pomóc światu w zrozumieniu prawdziwego ducha Chin, który przetrwa dłużej niż obecny totalitarny rząd.

Siłę przekazu tej książki stanowi autentyczność. Każda historia ma swojego bohatera i każda trzyma czytelnika w napięciu. Opowiedziane są prosto, ale ich treść nierzadko mrozi krew w żyłach. Jednocześnie wzrusza pogoda ducha chrześcijan, pomimo że każdy z nich jest inny, mają różne temperamenty i pochodzą z rozmaitych warstw społecznych. Zachwyca prostota ich zaufania Bogu w najtrudniejszych momentach życia, które dla przedstawicieli społeczeństwa zachłyśniętego konsumpcjonizmem wydają się być sytuacjami bez wyjścia. Wzbudza szacunek bezinteresowność i poświęcenie lekarzy, którzy porzucili lukratywne praktyki w rządowych instytucjach i udali się między najbardziej potrzebujących.

Liao Yiwu niewiele dodaje od siebie. Pozwala bohaterom się wypowiedzieć. Jest człowiekiem z tej samej kultury, a jednak w wielu przypadkach obcym, zarówno etnicznie (język, kultura mniejszości narodowych Chin znacznie się między sobą różnią), jak i światopoglądowo. Łączy go z nimi miłość do ojczyzny i cierpienie, spowodowane ograniczoną wolnością. Książka jest także ciekawym portretem problemów społecznych kraju kontrastów, który na początku XXI wieku jest światową potęgą ekonomiczną.

Informacje o książce:
Tytuł: Bóg jest czerwony. Opowieść o tym, jak chrześcijaństwo przetrwało i rozkwitło w komunistycznych Chinach
Tytuł oryginału: God is red. The secret story of how christianity survived and flourished in comunist China
Autor: Liao Yiwu
ISBN: 9788375367300
Wydawca: Czarne
Rok: 2014