Odkryj smak fizyki – Jerzy Przystawa

Pomysł czytania książki o fizyce wielu z nas automatycznie odstrasza. Spodziewamy się nudnych definicji, masy niezrozumiałych wzorów oraz hermetycznego języka. Niestety, słusznie. Czy można napisać ciekawą książkę o fizyce? Czy można w sposób przystępny opisać prawa rządzące światem nie używając ciężkich wzorów matematycznych? Czy wreszcie można fizyką kogoś zarazić? Jak się okazuje, w ciemnym tunelu jest nie słabe światełko, lecz cała latarnia morska…

Jako osoba mająca z fizyką nieco więcej wspólnego niż przeciętny mieszkaniec tej planety, tego typu publikację czytam bardzo chętnie. Zwłaszcza że jest ich bardzo mało, bo nie jest łatwo pisać o rzeczach trudnych w prosty sposób. Mimo to większość książek w tym temacie jest przystępna tylko dla osób które mają już pewne rozeznanie. Jednak dla większości jest to wciąż czarna magia. Jak tym z sobie poradzi Jerzy Przystawa?

Autorem jest niestety zmarły już doświadczony wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego – prof. dr hab. Jerzy Przystawa. Postać bardzo barwna, ponieważ oprócz zamiłowania do fizyki, poświęcił się działalności opozycyjnej w czasach PRL-u, a po roku 1989 był jednym z demaskatorów afery FOZZ. W latach późniejszych stał się propagatorem Jednomandatowych Okręgów Wyborczych. Wszystko to potrafił pogodzić z równolegle, bardzo dynamicznie rozwijającą się karierą naukową i twórczością popularyzatorską.

Być może właśnie z jednej strony zamiłowanie do nauki, a z drugiej silne zaangażowanie się w politykę sprawiło że Przystawa potrafił w prostych słowach wyjaśniać najbardziej trudne sprawy, jednocześnie nie banalizując ich rangi i znaczenia.

Tak właśnie jest z książką Odkryj smak fizyki. Jak sam autor zaznacza, książka jest dla każdego (humaniści już nie mają wymówki!). Swoją przygodę z fizyką zaczynamy od dosłownie samego początku – powstania wszechświata, a raczej pozostałości z jego narodzin – promieniowania reliktowego. Czytając kolejne strony jesteśmy uczestnikami pewnej historii, która zaczęła się razem z Galileuszem i Newtonem, a my jesteśmy w jej najbardziej gorącym momencie – XX wieku. Krok po kroku dowiadujemy się jak dokonano kluczowych odkryć fizyki i jakie były tego konsekwencje. Wielokrotnie dostajemy garść anegdotek związanych z bohaterami i okolicznościami tych odkryć. Zresztą nie byle jakich odkryć, większość z nich została uhonorowana nagrodą Nobla.

I tak dla przykładu, razem z Einsteinem dokonamy rewolucji w czasie i przestrzeni, z Gamowem dowiemy się jak powstały pierwiastki chemiczne i jak wyglądał młody wszechświat. Razem z Planckiem, Schrödingerem, Dirackiem, Paulim i Heisenbergiem damy podwaliny mechanice kwantowej. Wraz z Becquerelem i małżeństwem Curie odkryjemy promieniotwórczość, z Rutherfordem zajrzymy do wnętrza atomu, a pod pedantycznym kierownictwem Oppenheimera zbudujemy pierwszą bombę atomową. Ale to jeszcze nie wszystko. Poznamy między innymi egzotyczną materię (oraz antymaterię), odkryjemy kwarki i złamiemy symetrię. Wszystko w doborowym towarzystwie największych umysłów ścisłych, głównie ostatniego stulecia. Swoją podróż zakończymy na przeprowadzonym całkiem niedawno eksperymencie – poszukiwaniu bozonu Higgsa, którego pełnego potwierdzenia autor książki już niestety nie zdążył poznać.

Na uwagę zasługuje fakt, że w książce została bardzo mocno zredukowana liczba wzorów, a te co zostały są naprawdę bardzo proste – mimo to, autor i za nie przeprasza, ale tłumaczy że musiał ich użyć, bo akurat są niezbędne do zrozumienia zawiłych teorii. Cała treść jest elegancko opakowana w rozmaite zdjęcia, rysunki, diagramy, przypisy i wstawki które pozwalają nam nie tylko zrozumieć lepiej naturę, ale także poznać wybitnych naukowców jako zwykłych ludzi, którzy tak samo jak my albo nawet gorzej radzili sobie z problemami życia codziennego.

Istnieją książki, które przeczytane w pewnym wieku potrafią zmienić nasze myślenie, zainspirować i nakierować nas na coś nowego. Myślę że książka Jerzego Przystawy do takich właśnie pozycji należy. Ponieważ fizyka to nie tylko wzory, to także radość odkrywania, fascynacja poznania i pewien smak zrozumienia tego jak wszechświat działa. Jaki to smak? Odkryjcie smak fizyki sami…

Na zakończenie, trailer książki:

Informacje o książce:
Tytuł: Odkryj smak fizyki
Tytuł oryginału: Odkryj smak fizyki
Autor: Jerzy Przystawa
ISBN: 9788301168056
Wydawca: PWN
Rok: 2012