Dziesięć książek, które każdy konserwatysta musi znać….
Benjamin Wiker
Książka nie dla każdego, którą każdy powinien przeczytać.
Pierwszą trudnością, przed jaką stanąłem pisząc tą recenzję, była próba zaklasyfikowania tej pozycji. Niewątpliwie inspiruje ona do głębszego zastanowienia się nad jej treścią. Równolegle może służyć jako poradnik obrony (bądź ataku), pewnej postawy społecznej, wynikającej z określonego światopoglądu. Książkę tą można również zaklasyfikować jako popularnonaukową, ponieważ autor w przystępny sposób przedstawia genezę i rozwój aż po dzień dzisiejszy konserwatyzmu. Ostateczne zaklasyfikowanie książki Benjamina Wikera do grona pozycji z półki nauk społecznych wynika z poruszanej w niej problematyki konserwatyzmu w szerszym, niż tylko politycznym czy ekonomicznym wymiarze.
Dlaczego ta książka nie jest dla każdego? Ponieważ sam jej przedmiot, konserwatyzm (we współczesnym rozumieniu tego pojęcia), jest rodzajem poglądów tak obcym współczesnym prądom polityczno-społecznym, że z miejsca jest przez olbrzymią część społeczeństwa odrzucany. Dzieje się tak nawet bez jakiejkolwiek próby zrozumienia tego stanowiska. Nawet osoby, które mienią się konserwatystami mają problemy z jasnym wyartykułowaniem swoich poglądów. Dla jednych jak i drugich z pomocą przychodzi Wiker. I to czyni z tej pozycji książkę, którą każdy powinien przeczytać.
Jak na samym wstępie pisze autor, wyboru 15 książek dokonał subiektywnie spośród dziesiątek (jeżeli nie setek lub tysięcy) pozycji. Niemniej te, które omawia nie są przypadkowe. Ciąg narracji którą zapoczątkowuje Polityka Arystotelesa, poprzez Eseje polityczne federalistów Aleksandra Hamiltona, Jamesa Madisona i John Jay, Państwa niewolniczego Hilaire Belloca (i inne), znajduje swoje ukoronowanie w Biblii Jerozolimskiej. Spojrzenie Benjamina Wiklera na Pismo Święte, traktowane jako jedna spójna narracja (a nie fragmenty na wyrywki jak podczas niedzielnych czytań), przez pryzmat poglądów autorów prezentowanych książek, historycznych liberałów, pozwala na nowo odkryć naturę człowieka opisaną na kartach Biblii. Podsumowaniem rozważań jest analiza książki Atlas Zbuntowany Ayn Rand, która (biorąc pod uwagę poprzednie rozważania), nie jest konserwatywna (choć wielu sądzi inaczej).
Wnikliwy Czytelnik recenzji na pewno zauważył pewną pozorną nielogiczność w poprzednim akapicie. Jak liberał może mieć poglądy konserwatywne? Wyjaśnienie tego „fenomenu” jest jednym z głównych atutów tej książki. Omawiając każdą z wybranych pozycji, Wikler wiele miejsca poświęca biografii autora, jego poglądom oraz temu, jak on sam się określał. W większości przypadków ludzie ci mówili o sobie jako o liberałach, odżegnując się od konserwatyzmu. Jednak, jak pisze Wikler, poglądy liberalizmu epoki nowożytnej, liberalizmu XIX wiecznego, są tymi samymi poglądami jakie głoszą konserwatyści z XXI wieku. Doskonale to odzwierciedla polemika federalistów z antyfederalistami o kształt Konstytucji Stanów Zjednoczonych (rozdział II). Na marginesie bardzo interesująco przedstawiają się proroctwa antyfederalistów (wtedy określanych mianem liberałów a dziś konserwatystów), które spełniają się na naszych oczach. W tym miejscu można dostrzec niewielki mankament (nie tylko tej) książki. Napisana przez Amerykanina na amerykański rynek, jest wyrazem amerykanocentryzmu Wikera. Nie wszystkie poglądy autora da się zaszczepić na nasze polskie podwórko.
Niemniej jednak książkę czyta się przyjemnie. Przegląd literatury konserwatywnej dokonany przez Benjamina Wikera w zrozumiały sposób przedstawia założenia podstawowe konserwatyzmu (część I), poprzez jego polityczny (II) i ekonomiczny (III) wymiar, kończąc na opisie „konserwatywnego stylu życia” znajdującego się na stronach dzieł takich autorów jak Shakespeare czy Tolkien. To właśnie u Tolkiena Wikler doszukuje się kwintesencji prawdziwego konserwatysty w postaci Hobbitów. To oni, jak nikt inny są wcieleniem cech współczesnego konserwatysty. A jakie to cechy? Tego dowiedzieć się można z lektury książki.
Informacje o książce:
Tytuł: Dziesięć książek, które każdy konserwatysta musi znać…
Tytuł oryginału: 10 Books Every Conservative Must Read Plus Four Not to Miss…
Autor: Benjamin Wiker
ISBN: 9788364095009
Wydawca: Fronda
Rok: 2013